Inleiding – Otto Kroesen
Onze tijd worstelt met het vraagstuk van de saamhorigheid. Om saamhorigheid te voelen is een sterke groep nodig. En een sterke groep is niet open en stelt zich exclusief op. Niet altijd is dat zo. Maar dat is wel het vraagstuk aller vraagstukken: hoe kun je een sterke groep vormen die tegelijkertijd open is? Ook kerkelijke groepen worstelen daarmee. Los zand is niet de oplossing maar gesloten front is ook niet de oplossing en een winkel waar je naar believen in en uitloopt ook niet echt en scheuren al helemaal niet. Onvoorwaardelijke en grenzeloze liefde (agape genoemd in het Grieks) was het ideaal maar altijd moeilijk.
En toch, een samenleving waarin mensen niet alleen hun eigen belangen nastreven en hun dromen dromen ten koste van elkaar, een samenleving waar mensen met elkaar spreken en naar elkaar horen, is tot stand gekomen zo goed en zo kwaad als het ging – door kerkelijk voorbeeld.
Als overal de deuren dicht gaan is dat al voldoende reden om grenzeloze liefde te oefenen met groter geloof. De liefde te ontgrenzen is de enige hoop. Dat wil niet zeggen dat er geen conflicten en tegenspraak zijn. Willen we gekletter met wapens voorkomen, dan zullen we van de strijd een vriendelijke woordenstrijd moeten maken. Alle reden dus dat ook intern te oefenen. Lukt het ons niet, lukt het de maatschappij niet, de grootmachten niet, dan staat gekletter met wapens ons te wachten. In het klein gaat dat niet anders dan in het groot – en groot en klein kunnen zomaar van plaats wisselen. Ik bedoel: hoe klein zijn onze wereldleiders eigenlijk, geestelijk gesproken?
Daartoe dient dus ook dit Dienblad.
1. Speciale dienst door de Cantorij 15 juni – Douwe Dillingh
Op 15 juni staat de dienst in het teken van gedichten en zingen, zowel door de Cantorij als door de gemeente. Het worden geen “Schlagers”, maar misschien in geestelijke zin toch wel een beetje: een gouden bloemlezing. Lees verder.
2. De rol van de Delftse kerken in de slavernij – Bram Gille, namens de algemene kerkenraad
Op 28 juni om 16:00 uur tot 17:30 uur presenteert de algemene kerkenraad het werk van de onderzoekscommissie die onderzoek gedaan heeft naar betrokkenheid van de Delftse kerken bij de slavernij. Lees verder.
3. Gemeentezondag 29 juni 10:15 uur-14:00 uur – Martijn Bruggeman, namens het bestuur
Op 29 juni is er opnieuw een gemeentezondag. Denk erom: de gemeentezondag bijeenkomst is om 10:15 uur op de Koorzolder aan het Noordeinde en de lunch is na de dienst op de Voorstraat. Lees verder.
4. Verhuizing naar Delft – David Schiethart en Margot Berends
David en Margot bedanken voor de bloemen en het welkom in Delft! Lees verder.
5. Financieel tekort Kerk aan het Noordeinde – Gé de Joode (penningmeester)
Onze penningmeester wijst er op ludieke wijze op dat financiële ondersteuning van de kerk een liturgische handeling is. Lees verder.
6. Motiv on campus
De rubriek Motiv on Campus houdt ons op de hoogte van de werkzaamheden van MoTiv aan de TU Delft. Telkens vertelt een van de werkers in het veld iets over vorm, inhoud en doel van deze Motiv-presentie aan de TU Delft. Ditmaal een bijdrage van David Schiethart onder de titel “Verweesd”. Lees verder.
7. Verdebilisering – Gé de Joode
Er is een relatie tussen kwissen op televisie en het boek Prediker in de Bijbel. Lees verder.
8. Het continent zonder eigenschappen, boekaankondiging Sloterdijk – Otto Kroesen
Het boek is nog niet verschenen in het Nederlands, wel in het Duits. Vanaf september is het boek van Sloterdijk over Europa ook in het Nederlands ter beschikking. Otto geeft een korte impressie. Lees verder.
1. Speciale dienst door de Cantorij 15 juni
Douwe Dillingh
Op 15 juni is er weer een speciale dienst in de Kerk aan het Noordeinde. De dienst wordt dan verzorgd door de cantorij. Het zal dan ook niemand verbazen dat de muziek centraal zal staan. Het wordt iets dat lijkt op een vesper of evensong, maar dan in de ochtend. Er zal geen tafelviering zijn. In plaats van de lezingen zullen gedichten worden voorgedragen. De muziek is samengesteld uit liederen en motetten die zijn uitgekozen door de cantorijleden. Ook de gemeente krijgt natuurlijk de gelegenheid haar stem uit volle borst te laten klinken. Het wordt een mooie en vrolijke zondag trinitatis.
2. De rol van de Delftse kerken in de slavernij
Bram Gille, namens de algemene kerkenraad
Namens de Protestantse Gemeente Delft nodig ik u uit voor de publiekspresentatie van het onderzoek naar de rol van de kerken bij de slavernij. Deze presentatie vindt plaats op zaterdag 28 juni, 16.00 – 17.30, in de Nieuwe Kerk op de Markt in Delft.
De stad Delft was eeuwenlang actief betrokken bij de slavernij. Ook de kerk speelde hierbij een rol, maar hoe precies? Waren bestuurders uit de kerk er bij voorbeeld rechtstreeks bij betrokken? Werd slavernij kritisch besproken, goedgepraat of doodgezwegen? In opdracht van de Protestantse gemeente in Delft is dit onderzocht. Dat is belangrijk, want het slavernijverleden werkt door tot in deze tijd, bij nazaten van tot slaaf gemaakten èn bij nazaten van degenen die een rol speelden in de slavernij.
Al eerder heeft de gemeente Delft onderzoek laten doen naar het slavernijverleden van de stad. Daaruit bleek dat sommige leden van de toenmalige Gereformeerde Kerk hierbij betrokken waren. Dus op zijn minst indirect is er een relatie met de kerk. Een van de zaken die nu extra zijn onderzocht is of zij ook leidinggevende functies in de kerk hadden, als ambtsdragers. En of slavernij aan de orde kwam in kerkenraadsvergaderingen – de notulen van deze vergaderingen zijn onderzocht. En welke rol speelden dominees?
Ook het nieuwe onderzoek is uitgevoerd door Gerrit Verhoeven en Ingrid van der Vlis. Opdrachtgever is de Algemene Kerkenraad van de Protestantse gemeente in Delft.
Na de presentatie van het onderzoek is een forumgesprek gepland met wethouder Joëlle Gooijer, met de voorzitter van de Algemene Kerkenraad Bram Gille, en, met het perspectief van nazaten van tot slaaf gemaakten, Glenn Weisz, directeur van stichting Canidream die Delftse jongeren helpt hun dromen waar te maken. Aanwezigen kunnen nog vragen stellen, en daarna napraten onder het genot van een hapje en drankje. Terug
3. Gemeentezondag 29 juni 10:15 uur-14:00 uur
Martijn Bruggeman, namens het bestuur
…En zo zijn we alweer in de zomerperiode gekomen en vieren wij op zondag 29 juni as. onze laatste viering voor de zomerstop (juli-augustus 2025). Deze zondag willen we als volgt invullen:
Gemeenteochtend om 10.15uur (locatie zolder Lutherse Kerk) waar we met elkaar de alternatieve diensten willen evalueren en het bespreken van de Collectedoelen. Verder zijn er mededelingen over 1. Actualiteit wat betreft werkzaamheden bestuur voor voortzetting/financiering studentenpastoraat 2. Vertrouwenspersonen. Koffie en thee staan klaar.
Na de dienst gaan we naar de Voorstraat, vanaf 12.30/12.45 uur waar we het seizoen afsluiten met een lunch. Aan iedereen de oproep om iets lekkers (salade etc.) te maken. Bij voorkeur ook voorzien van een klein kaartje met de gebruikte ingrediënten, zulks ook in verband met diëten die sommigen volgen (glutenvrij en dergelijke). Terug
4. Verhuizing naar Delft
David Schiethart en Margot Berends
“Beste mensen,
Graag willen wij iedereen hartelijk danken voor de mooie bos bloemen die wij kregen na onze verhuizing. Daags nadat de verhuizer weg was stonden Kees en Gré al op de stoep met een mooie bos bloemen. Dat voelde als een warm welkom.
Inmiddels zijn we al aardig gewend aan onze nieuwe stek, hoek Oosterstraat – Vlamingstraat. Delft is ‘een feestje’ zei iemand in Den Haag. En dat is waar. We hopen nog lang van deze mooie stad te kunnen genieten.” Terug
5. Financieel tekort Kerk aan het Noordeinde – Gé de Joode (penningmeester)
VRIJWILLIGE BIJDRAGE 2025
WAT IK U TOEWENS
Loslaten …. In een nieuw bootje stappen en dan gewoon loslaten.
Onbevreesd en vol vertrouwen. Nog even een zetje geven en dan
gewoon gaan. Vooruit !
Loslaten …. Makkelijker gezegd dan gedaan. Het oude vertrouwde
biedt namelijk al de bevochten zekerheden die velen toch zoeken.
En dan toch loslaten …. Dat vergt niet alleen het inzicht dat je wel
móét loslaten om vooruit te komen, dat vergt ook lef!
Loslaten …. Om vooruit te komen dus.
Om niet te bljven zitten in wat in ieder aspect en detail van het eigen
leven verworden is tot de sleur van alledag die veelal verstikkend is.
Om nieuwe visies te ontdekken, nieuwe inzichten te verkrijgen.
Om te ervaren dat er nog zoveel meer is dan wat we al weten en doen.
Om vrij te zijn.
Daar zijn we inmiddels al druk mee doende blijkens onze gemeentebijeenkomsten.
Helaas …. voor veel activiteiten is geld nodig, veel geld.
De begroting 2025 vertoont een totaal aan lasten ca. 40.000 euro.
De baten daarentegen belopen ca. 34.000 euro.
Het jaartekort is dan ca. 6.000 euro.
De baten bestaan geheel uit vrijwillige bijdragen.
Echter het tekort over het eerste halfjaar bedraagt naar verwachting reeds 6.000 euro was!
Er kan een tijd komen dat we met de vrijwillge bijdragen niet meer uitkomen.
Dan begrijpt u dat het dan onmogelijk wordt een gezonde exploitatie te voeren , tenzij ons ledenbestand aanmerkelijk groeit.
Velen van u storten maandelijks een vast bedrag op onze bankrekening.
Weer anderen storten jaarlijks eenmalig een fors bedrag. Daar zijn we blij mee.
Als kerkeraad doen we daarom een beroep op u om extra bij te dragen in de kosten.
Een richtlijn voor uw bijdrage is eigenlijk niet te geven, want we kunnen niet bij
u in de portemonnee kijken en dat willen we ook niet.
Daarom ….. Geef wat u kúnt geven (‘loslaten’).
Wat ik u toewens ….. dan is het dat u de wil en de gave hebt om te kúnnen loslaten.
En meteen weet u ook waarom !!
U kunt uw bijdrage loslaten op onderstaand rekeningnummer
NL46 INGB 0004 1799 89
t.n.v. St. Delfts Studentenpastoraat te Delft
Gé de Joode – penningmeester. Terug
6. Motiv on campus
De rubriek Motiv on Campus houdt ons op de hoogte van de werkzaamheden van MoTiv aan de TU Delft. Telkens vertelt een van de werkers in het veld iets over vorm, inhoud en doel van deze Motiv-presentie aan de TU Delft. Ditmaal een bijdrage van David Schiethart.
Verweesd
David Schiethart
Ik moet denken aan die student die vertelde dat zij niet wist of zij de juiste studie deed. Zij stond nog aan het begin, 1e jaars Bouwkunde maar ze vond de studie te concreet en dacht eraan om Industrieel Ontwerpen te gaan doen. Een HBO opleiding leek haar ook wat. Maar moest ze dat wel willen, HBO als je met vlag en wimpel je VWO diploma hebt gehaald? Ze kwam er alleen niet uit en met haar ouders kon ze het ook niet zo goed bespreken want die begrepen haar probleem niet. Ze voelde zich verweesd.
Zo hebben Jezus’ leerlingen zich gevoeld, stel ik mij voor. Verweesd, niet wetende welke afslag te nemen, niet meer kunnen leunen op een (groot)ouder of leermeester die je zegt wat te doen. Zij moesten het voortaan zelf uitzoeken, zonder hulp. Tenminste, dat dachten ze. Ze vreesden als wezen achter te blijven.
Als Jezus zegt dat hij ze niet aan hun lot zal overlaten, begrijpen ze dat eerst niet. Wat hij bedoelt met dat hij zijn geest over hen zal uitstorten is ook raadselachtig. Ze willen graag garanties. Maar die zijn er niet. Pas als het zo ver is zullen ze het ervaren. Maar wat koop je daarvoor als je voor een keuze of opgave staat en je niet weet wat te doen?
Bij deze student dacht ik, mijn taak als haar pastor is om haar te doen ontdekken dat zij er niet alleen voor staat. Dat ze haar vertrouwen herwint en erin gelooft dat de keuze die ze maakt goed is, ook al overziet ze niet alle gevolgen. En zo geschiede.
Ik moet glimlachen. Wat ik doe is een bijbels verhaal ‘toepassen zonder dat het verhaal zelf in het gesprek klonk. Praktische theologie in de praktijk. Zinvol werk want zij kon verder. Terug
7. Verdebilisering
Gé de Joode
Mijn lievelings bijbelboek is Prediker. Het aanbod op de Nederlandse TV doet mij wel eens denken aan de tekst uit Prediker 7:25 (NBV):
“…alles wat er is heb ik proberen te doorgronden. Ik heb wijsheid gezocht een wilde tot een slotsom komen; van het kwaad heb ik de dwaasheid willen kennen, van de dwaasheden de waanzin”.
De verdebilisering van de Nederlandse bevolking nadert met rasse schreden haar voltooiing.
Als u mij niet gelooft moet u maar eens naar de spelletjes kijken die op commerciele tv-stations worden gespeeld met kijkers die blijkbaar op dat moment van de dag niets nuttigers te doen hebben.
De ingredienten zijn de volgende:
Een studio en een handvol mensen die bereid zijn om zich, voor een euro per telefoongesprek, financieel te laten uitkleden.
Het spel gaat ongeveer als volgt: op het beeld verschijnen een aantal letters. Deze staan door elkaar en moeten door puzzelfanaten aan de andere kant van het scherm tot een woord worden gesmeed. Zo verschijnen dus de e, de k en de o.
Om het voor de puzzelaars niet al te moeilijk te maken wordt op het scherm ook de categorie weergegeven waarin het gezochte woord thuishoort, in dit geval de boerderij.
Dan begint de presentatrice of haar mannelijke equivalent te kakelen: “Ja, het is wel een moeilijke opdracht deze keer, maar de prijs is er dan ook naar.
Als u de letters in de juiste volgorde weet te zetten en snel naar de studio belt, dan kunt u maar liefst elfduizend euro verdienen. Maar het spreekt voor zich dat ik u een stukje op weg help. Het woord dat we zoeken komt op de boerderij voor en geeft melk en, o ja, als het dier tegen je praat, zegt het boe en soms kunnen ze aan een hele gekke ziekte lijden.
Meer zeg ik niet, want dan wordt het wel heel erg makkelijk”.
Vervolgens zie ik dan, in mijn gedachten, in de huiskamers hordes mensen in gevecht om het juiste deel van de encyclopedie om de hersenkraker te kunnen oplossen. Oke, eko, keo, oek, het valt inderdaad niet mee. En al die mensen de verschillende mogelijkheden maar doorbellen voor een euro per gesprek en de computer maar melden dat het antwoord niet het juiste is, maar dat je het natuurlijk nog een keer mag proberen.
Na een kwartier wordt de spanning werkelijk naar een toppunt gejaagd, want de klok komt in beeld en er resten dus nog maar een paar minuten om het woord te vinden.
Boer Harmsen en zijn vrouw slaan elkaar bijkans de hersens in want ze kunnen er maar niet opkomen.
“Rund”, zegt zij met een verbeten gezicht tegen hem, “stomme koe”, schreeuwt hij naar haar terug, niet wetend dat ze elkaar de oplossing al naar het hoofd hebben gegooid. Dan slaat de gong en blijkt er onder de Nederlandse bevolking toch een intellectueel te zijn die de oplossing heeft gevonden.
Hij meldt met hijgerige stem dat hij het weliswaar niet zeker weet, maar dat het gezochte woord volgens hem best wel eens koe zou kunnen zijn.
De presentatrice gaat spontaan compleet uit haar panty en in de huiskamer van de hoogbegaafde Nederlander stijgt een oorverdovend gejuich op, het antwoord is goed en de elfduizend Pietermannen zijn binnen.
Een element ontbreekt nog aan het programma.
De prijswinnaar zou eigenlijk voor het oog van de camera’s de prijs moeten komen ophalen, omdat ik wel eens wil zien wat voor intellectuele Neanderthalers zich aan dit adembenemende spel wagen.
Prediker was duidelijk zijn tijd ver vooruit !
8. Het continent zonder eigenschappen, boekaankondiging Sloterdijk
Otto Kroesen
Het boek gaat over Europa, de plaats van Europa in de wereld en in de wereldgeschiedenis. Het boek is verschenen in 2024, en het verschijnt in september in het Nederlands bij Boom, Meppel. Om verschillende redenen beveel ik het graag aan.
Sloterdijk noemt Europa het continent zonder eigenschappen, en dat is een verwijzing naar een boek van Robert Musil, De Man zonder Eigenschappen, al uit 1930. Musil stelt dat de moderne mens een lege huls is, dat wil zeggen nergens meer voor staat. Dat bedoelt Sloterdijk toch niet precies met Europa. Europa staat voor zoveel tegelijk en met zoveel tegenstrijdigheden, dat niet vaststaat waar het voor staat. Kissinger heeft zich er wel eens over beklaagd, dat hij niet wist wie hij moest bellen, als hij Europa de stem van Europa wilde horen.
Een grote plaats in het boek nemen de namen Rosenstock-Huessy en Spengler in. Dat is al een reden voor de aanbeveling, vooral de eerste naam. Sloterdijk heeft eerder over Rosenstock-Huessy geschreven en noemde hem de grootste van de 20e eeuw. In dit boek gaat hij verder met hem mee dan eerder wel, maar hij probeert ook afstand te houden. Hij neemt bijvoorbeeld afstand van de indringende en oproepende toon van zijn werk. Het lijkt wel alsof hij Europa de les wil lezen als was hij een Jezus die terugkeert uit de woestijn van de eerste wereldoorlog en het koninkrijk verkondigt. Zulke opmerkingen. Sloterdijk heeft er toch al een gave van vooral in een bijzin een auteur een tik uit te delen of een etiket op te plakken en weg te zetten. Van nature heeft Sloterdijk wellicht meer met het cultuurpessimisme van Spengler, die naam gemaakt heeft met zijn in 1917 verschenen boek “De Ondergang van het Avondland”. Niettemin vindt ook Sloterdijk dat de lezer zich alleen maar met Spengler moet bezighouden om een gemakkelijk optimisme te voorkomen. Je kunt er niet bij blijven staan.
Het meest opvallend vind ik wel het hoofdstuk dat over Europa’s vermogen tot of gewoonte van zelfkritiek gaat. Europa is het continent dat het meest kritisch is op zichzelf. Sloterdijk verwijst daarbij naar het sacrament van de boete en de biecht, die sedert 1215 over heel Europa verplicht geworden is. Dit keer vermeldt hij dat zonder er badinerend over te doen. Integendeel, hij geeft een exposé over Augustinus, en diens eerlijkheid en schuldbelijdenissen. Daar begon het mee. Die zelfkritische houding is losgekomen van deze kerkelijke context en overgegaan naar de literatuur. Die zelfkritische houding is in alle dubbelzinnigheid tot een vaststaand Europees repertoire geworden. Dubbelzinnig, want Europa is vol van huichelarij, en trots en vol van private en collectivistische egoïsmen, maar tegelijkertijd wordt dit ook open aan de dag gelegd.
Natuurlijk kan een kritiek op het Europese kolonialisme en imperialisme niet ontbreken, maar het boek besluit eveneens met een kritiek op de Europa-kritische houding vanuit linkse intellectuelen van binnen en buiten Europa. Europa heeft weliswaar haar ethiek van christelijk universalisme (sic!) vele malen verloochend, maar de kritiek jegens Europa vanuit voormalige koloniën en vanuit het oosten, en vooral van linkse Europeanen zelf, is vaak zelf gespeend van alle universalisme en alle zelfkritiek. Hij wijst erop dat veel linkse intellectuelen hun ziel willen redden en aan de goede kant willen staan door kritiek van buiten tot zelfkritiek te maken in “buiksprekende modus”. Men kan, zo besluit hij, Europa nauwelijks bestrijden zonder ook zelf steeds weer Europa te citeren.
Het is een bijzonder boek. Ik zie er een omslag in in zijn verhouding tot de christelijke levensovertuiging. Hetzelfde kun je nog meer geprononceerd zien in het werk van Tom Holland. Als Europese intellectuelen hun plaats zoeken in de globale samenleving kunnen ze kennelijk niet anders dan het christelijk geluid herontdekken. Ik waag een voorspelling: als het zover komt dat China de dominante plaats van Amerika in de wereld overneemt en daarbij het universalisme in het internationaal recht nog meer beschadigt dan Amerika op dit moment zelf doet, dan gaan niet alleen kunstenaars en intellectuelen maar brede lagen van de bevolking de christelijke stem herontdekken. Terug