Inleiding – Otto Kroesen
Middels dit Dienblad krijgt de lezer een veelheid van gerechten opgedist. Het is allemaal een kwestie van geven en nemen, of misschien beter, ontvangen. Wat de lezer ontvangt is: een hoop mededelingen over de actualiteit van kerst, kerstspel van de kinderen, het nieuwe jaar. Maar de lezer heeft ook iets te geven en niet alleen aandacht, maar ook deelname en inzet, en zelfs geld!
In voorchristelijke tijden was het ideaal autarkie: je moest zorgen dat je eigenlijk alles zelf ter beschikking had en niemand nodig had. De boodschap van kerst kan misschien zo samengevat worden: we hebben ontdekt dat we beter af zijn als we elkaar nodig hebben. Het verlies aan zelfstandigheid wordt ruimschoots gecompenseerd door genegenheid en compassie. De redactie van het Dienblad wenst de lezers een goede kersttijd!
1. Uitnodiging kerstviering met kinderen, eerste kerstdag (25 december), 10.00-11.00 (denk om de tijd!!!!!!!!!!!!!!!!!!) – Mirjam van Bijlert-Poppe
Op eerste kerstdag is er opnieuw een kerspel door de kinderen. Iedereen is van harte welkom, voorganger is Ton Meijknecht. Lees verder
2. Nieuwjaarslunch zondag 5 januari – Hans Breugem namens het bestuur
Reserveer in je agenda! Want na de donkere tijd voor kerst en het kerstfeest zelf komt het nieuwe jaar er alweer aan! Lees verder
3. Help de Voedselbank: sponsor een boodschappenbon voor de kerst – Fred van Helden, diaconaal predikant Delft
Door logistieke problemen rond de feestdagen valt er voor een groot aantal gezinnen één uitgifte dag weg. Daarom is een extra bijdrage een hele welkome aanvulling om dit gat te vullen. Gevraagd wordt een boodschappenbon van € 5 door een bijdrage over te maken naar de Diaconie Protestantse Gemeente Delft, NL37 RABO 0373 7366 06 Lees verder
4. Kerstlunch buitenlandse studenten – graag opgeven – Karen Chapman
Er is opnieuw gelegenheid buitenlandse studenten welkom te heten rond de kerstdagen. Karin legt uit. Lees verder
5. Kerk aan het Noordeinde en MoTiv – verslag gemeentezondag – Berlinda Hoexum
Berlinda doet kort verslag van de gemeentezondag van 27 oktober over de samenwerking tussen KahN en studentenpastoraat. Lees verder
6. Uitnodiging – Berlinda Hoexum, namens de Liturgiecommissie (René, Edon, Günther)
Veel mensen in onze gemeenschap hebben regelmatig een rol in onze vieringen. Dat geldt in ieder geval voor leden van voorbereidingsgroepen, maar soms ook voor anderen. Voel jij je altijd voldoende toegerust voor die rol? Lees verder
7. Wist je dat ….. (over onze financieën) – Gé de Joode (penningmeester)
Elk jaar weer nodig: een oproep de kerk aan het Noordeinde financieel te ondersteunen en die oproep zelf wordt ondersteund door een klein financieel overzicht. Lees verder
8. Motiv on campus
De rubriek Motiv on Campus houdt ons op de hoogte van de werkzaamheden van MoTiv aan de TU Delft. Telkens vertelt een van de werkers in het veld iets over vorm, inhoud en doel van deze Motiv-presentie aan de TU Delft.
Filmpresentatie The Garden of Brokeness (ILA Chicago) – Gunther Sturms
Gunther vertelt over het bezoek vanuit het studentenpastoraat aan Auschwitz en over een film die daar over gaat. Lees verder
9. Dankwoord van Renske bij haar afscheidsdienst op 1 september 2024 – Renske Oldenboom
De toespraak en een nawoord van Renske met enkele foto’s zijn in dit Dienblad afgedrukt. Lees verder
10. Dochter maatschappij – Otto Kroesen
Met kerk en staat weten wij redelijk raad. De kerk had altijd het betere verhaal. Het is de grootheid maatschappij waar wij onze verhouding niet goed mee weten te vinden: het vrije spel van maatschappelijke krachten. Lees verder
11. Een blauwdruk voor de toekomst: krimpende Kerk als gids – Dirk Daniëls
De meeste kerken maken al jaren een krimp door met heel veel bijbehorende negatieve emoties. Toch kan dit proces er ook voor zorgen dat de kerk in toekomst juist relevanter kan zijn. Lees verder
1. Uitnodiging kerstviering met kinderen, eerste kerstdag (25 december), 10.00-11.00
Mirjam van Bijlert-Poppe
De plaats is oecumenische gemeente Kerk aan het Noordeinde (Noordeinde 4, Delft)
Op eerste kerstdag ben je van harte welkom om samen kerst te komen vieren in de Kerk aan het Noordeinde. De kinderen van de kerk beelden een eigentijds kerstspel uit en dr. Ton Meijknecht zal de kerstviering voorgaan. De kinderen zouden het heel leuk vinden als jij ook komt; vrienden en familie; jong en oud zijn meer dan welkom.
Na afloop is er gelegenheid samen bij te praten met fris, koffie, thee en wat lekkers. Kom jij en komt u ook?
2. Nieuwjaarslunch zondag 5 januari
Hans Breugem namens het bestuur
Een ieder is van harte uitgenodigd voor het bijwonen van de Nieuwjaars lunch op zondag 5 januari 2025 van de Kerk aan het Noordeinde na afloop van de kerkdienst aan de Voorstraat.
‘Leer van gisteren, leef voor vandaag en hoop voor morgen’, aldus Albert Einstein.
Vele uitdagingen zullen wij tegenkomen, vol goede verwachtingen gaan wij die te lijf. Wij wensen elkaar een goed en gezond nieuw jaar toe en de wereld vrede en gerechtigheid. Terug
3. Help de Voedselbank: sponsor een boodschappenbon voor de kerst
Fred van Helden, diaconaal predikant Delft
Voor sommige mensen valt de Kerst gunstig dit jaar, maar voor de gezinnen die afhankelijk zijn van de Voedselbank juist niet. Door logistieke problemen rond de feestdagen valt er voor die gezinnen één uitgifte dag weg. En dat in een periode dat veel mensen juist een keertje extra boodschappen gaan doen.
Het betreft ongeveer 250 pakketten. De Voedselbank heeft geld uit eigen middelen en fondsen en heeft een korting bedongen bij de supermarkten.
Maar een extra bijdrage zou een hele welkome aanvulling zijn.
Daarom vragen we onze gemeenteleden om met € 5 een boodschappenbon te sponsoren
U kunt doneren in een speciale collectezak/box in uw kerk (als dat wij u van toepassing is), of door een bijdrage over te maken naar Diaconie Protestantse Gemeente Delft, NL37 RABO 0373 7366 06, of anders via de apps o.v.v. ‘Voedselbank Kerst’ (Een ander bedrag meer of minder naar draagkracht mag ook.)
Het ingezameld bedrag wordt door de centrale diaconie aangevuld tot 3.000 Euro. (Mocht het bedrag dat in de Protestantse wijkkerken wordt ingezameld 3000 Euro overschrijden, dan gaat dat bedrag naar de voedselbank). Terug
4. Kerstlunch buitenlandse studenten
Karen Chapman
This holiday season, MoTiv, the TU Delft, and a community of Delft churches are bringing together local homes and students for a special experience—and we’d love for you to be part of it! After three successful years of this initiative, we are excited to continue this tradition and are looking for generous hosts to welcome students into their homes for a warm, cultural celebration between December 23rd and December 31st, between 12:00 and 15:00.
Imagine opening your home to an international group of students eager to experience the magic of a Dutch holiday lunch. You’ll share delicious dishes, stories, laughter, and games, creating a space for memories that bridge cultures and foster new friendships. This isn’t just a meal; it’s a chance to build connections that linger long after the season is over.
If you’re willing to host, we’ll match you with students on your preferred date. Together, we can make the holidays feel a little closer to home for those far from family, and let the warmth of Dutch hospitality brighten their winter days.
Simply fill in this google forms to confirm your participation. If you have any questions you can reach out to us via email at motiv.connects@gmail.com.
Thank you for helping make this season unforgettable. We look forward to celebrating with you!
Warmest wishes,
MoTiv, TU Delft Student Council, TU Delft ESA – Student Community Team Terug
5. Kerk aan het Noordeinde en MoTiv – verslag gemeentezondag
Berlinda Hoexum
De gemeentezondag gaat over de wederzijdse verantwoordelijkheid van de kerkgemeenschap en de pastores, het werk van de kerk en het werk van MoTiv. Een aantal leden van de kerkgemeenschap voelt te weinig betrokkenheid van de kant van de pastores. De pastores vinden daarentegen dat ze te druk zijn met werk voor de kerkgemeenschap, waar eigenlijk slechts 20% van hun tijd voor gereserveerd is. Deze verschillende ervaringen leveren in toenemende mate vervreemding op. Het gaat daarbij niet alleen om de hoeveelheid tijd, maar ook om de kwaliteit van de betrokkenheid. Daarnaast zijn er vragen over de financiële stromen van de TU Delft, en van de subsidiegevers en van de gelden die de pastores via de Vof ontvangen.
Die vervreemding heeft ook te maken met de visie op het studentenpastoraat. In de discussie blijkt dat niemand verwacht dat de pastores bijvoorbeeld evangelisatie-activiteiten ontplooien. Maar de pastores zouden wel meer gebruik kunnen maken van mensen en deskundigheid in de kerkgemeenschap die ook aan de TU werken en in het algemeen zou er meer uitwisseling en gesprek moeten zijn over de keuze, de inhoud en de benadering van de activiteiten van de pastores. Aan beide kanten, zo wordt geconstateerd is verlegenheid ten aanzien van het gelovige narratief en het seculiere narratief. De taal van de buitenwereld is veranderd, zo stelt Karen, en David vindt het seculiere narratief enigszins doorgeslagen. Onderling gesprek is dus welkom. Het moet niet de bedoeling zijn dat kerkleden op de stoel van de pastores gaan zitten. Maar ook binnen de kerkgemeenschap leven dezelfde vragen als onder studenten (verschillende werelden van kerk en maatschappij). Ook de leden van de kerkgemeenschap ervaren een kloof tussen de binnenkerkelijke taal en dat wat ze op hun werk zeggen en doen. Het gesprek, zo wordt geconcludeerd, tussen pastores en kerkgemeenschap daarover moet opener van karakter worden: meer meedenken met elkaar.
Organisatie en financiering
Binnen de stichting Studentenpastoraat worden de verschillende geldstromen gescheiden gehouden: van de kerk en van de TU. Het kerkbestuur van de Kahn heeft ten gevolge van oecumenische samenwerking geen juridische status. De constatering is dat het goed is om ofwel de statuten van de stichting zo te wijzigen dat er ook zeggenschap vanuit de kerkgemeenschap is, ofwel een nieuwe stichting op te richten die de organisatie van de kerk regelt. Vof en pastoresteam vergaderen samen. Er is ook behoefte aan transparantie met betrekking tot geldstromen (hoeveel en voor wie/welke werkzaamheden) die vanuit de TU naar de stichting gaan en naar de Vof. Dat is ook nodig als in de toekomst gedacht wordt aan een financiële aanvraag bij de PKN ter ondersteuning van de aanstelling van een nieuwe studentenpastor.
Voor vragen of opmerkingen naar aanleiding van dit verslag of de gemeentezondag kan je contact opnemen met Luitgard of Berlinda. Terug
6. Uitnodiging rond de liturgie
Berlinda Hoexum, namens de Liturgiecommissie (René, Edon, Günther)
Veel mensen in onze gemeenschap hebben regelmatig een rol in onze vieringen. Dat geldt in ieder geval voor leden van voorbereidingsgroepen, maar soms ook voor anderen.
Voel jij je altijd voldoende toegerust voor die rol? Zou je wel eens met anderen door willen praten over een specifiek thema dat te maken heeft met onze vieringen.
Wij willen in februari of maart hiervoor een avond organiseren. In het verleden zijn er bijvoorbeeld avonden geweest over het schrijven van een gebed of over ‘presenteren’.
Graag worden we door jullie geïnspireerd: voor welk thema / onderwerp kom jij graag een avond naar de Voorstraat om met en van anderen te leren en/of van gedachten te wisselen?
Laat het ons horen!
Contact: Berlinda, berlinda.hoexum@gmail.com
7. Wist je dat ….. (over onze financiën)
Gé de Joode
Het jaar 2024 loopt alweer spoedig ten einde. Vol verwachting klopt ons hart of we ook dit jaar met een positief exploitatie-resultaat kunnen afsluiten.
Echter vooralsnog lijkt dat nog ver weg. In onderstaand schema ziet u het exploitatie-resultaat t/m november.
Maar naar verwachting zullen we het jaar 2024 afsluiten met een tekort van ca. 6.500 euro.
TENZIJ u bereid bent te overwegen in december toch ook nog iets extra’s te geven.
U doet onze kerkelijke gemeenschap daarmee een groot plezier. Terug
8. Motiv on campus
De rubriek Motiv on Campus houdt ons op de hoogte van de werkzaamheden van MoTiv aan de TU Delft. Telkens vertelt een van de werkers in het veld iets over vorm, inhoud en doel van deze Motiv-presentie aan de TU Delft.
Filmpresentatie The Garden of Brokeness (ILA Chicago)
Gunther Sturms
Afgelopen week hebben Renske en ik de ILA-conferentie bezocht in Chicago. De International Leadership organiseert elk jaar een conferentie met keynotes, workshops en boekpresentaties. Dit jaar was het thema ‘Architects of Change: Leaders, followers & Communities’. Er waren veel docenten en coaches uit de universitaire wereld aanwezig. Als pre-conference bezochten we een workshop over migratie in de US. Welke grassroots initieven zijn er allemaal aan de grens met Mexico? Veel gemeenschappen zetten zich in om migranten op te vangen met allerlei projecten, zoals voedselbank, kledingbank, etc. En ook heel bijzonder om tijdens de verkiezingen in de VS te zijn.
Renske en ik hebben ook een workshop verzorgd. Wij hebben ons Auschwitz-project gepresenteerd. We hebben de zelfgemaakte documentaire The garden of brokenness, ‘De tuin van gebrokenheid’ vertoond. De documentaire hebben we al in diverse filmhuizen in Nederland laten zien. Nu volgde de Amerikaanse projecten. De film registreert het bezoek, mooi sereen in beeld gebracht, van 25 jonge intellectuelen aan het voormalig nazivernietigingskamp Auschwitz in februari 2018.
Van deze studenten aan het International Institute of Social Studies in de Hofstad, de TU Delft en de Universiteit Maastricht, vertolken enkelen, buiten camera, sober maar treffend, hun gedachten. De verstilde klanken van de Amerikaanse avant-garde componist William Basinski, aan wiens album de film zijn naam ontleent, sluiten daar treffend op aan.
Het goede aan de documentaire van de jonge Nederlandse filmmaker Maarten Alexander van Vliet is dat de film zich niet beperkt tot de Holocaust, maar het thema breder trekt. Centraal daarin staat de vraag: Waren de daders in nazi-Duitsland die zes miljoen Joden vermoordden, uniek in hun boosaardige vernietigingsdrang? Of zit in aanleg de duivel in ieder van ons? En kan die elk moment zijn kop opsteken? ‘Ja’, luidt het impliciete antwoord van Van Vliet.
Om dit te onderstrepen laat hij een jonge vrouw uit Hiroshima en een jongeman uit Rwanda aan het woord. Beiden zijn afkomstig uit plekken op de wereld die eveneens het toneel vormden van doelbewuste massavernietiging. De regisseur wil daarmee de uniciteit van de Jodenmoord niet relativeren, maar duidelijk maken dat het kwaad telkens in andere gedaanten, op grond van andere motieven en in andere delen van de wereld opduikt.
De Holocaust ontkennen doen de twee studenten allerminst. Ze wijzen er alleen op dat de geschiedenis zich kan herhalen. Zo onderstreept de Japanse Asmi dat de nazi’s die de vernietigingskampen instelden geen gekken waren. ‘In tegendeel, ze waren juist heel intelligent en inventief’. Hiermee aangevend dat de genocide bij vol verstand werd uitgevoerd. Juist daarom noemt ze het “een van de zwartste delen van onze geschiedenis”. Ze wilde met haar ‘pelgrimstocht’ naar Auschwitz ‘mezelf en de kosmos confronteren, om te zien of ik een manier kan bedenken om niet te wanhopen’.
Bij de Japanse komt de associatie boven van de vernietiging van de stad Hiroshima en een groot deel van haar bewoners. Ze vraagt zich daarbij af waarom het gooien van die uraniumbom in 1945 voor de Amerikanen niet voldoende was? Waarom moest ook Nagasaki eenzelfde verschrikkelijk lot ondergaan? Haar antwoord luidt: Omdat Washington nog een ander soort atoombom (de plutoniumbom) wilde uitproberen. ‘Zo werden mensen als proefdieren misbruikt’.
Akayezu M. Valentine uit Rwanda is vooral geïnteresseerd in het discours over genocide om te zien hoe de verhalen over massamoorden worden onderwezen aan jongere generaties. Op grond van de manier waarop dit in zijn geboorteland gebeurt concludeert hij dat we dit niet aan de overheid moeten overlaten. En de genocide in Rwanda van 1994 als voorbeeld nemend: ‘Ik zie hoe de regering daar het verhaal hierover manipuleert’. En, is zijn onderliggende gedachte, op die manier leren we nooit van de geschiedenis.
In haar tocht door het nazikamp gingen bij Ivonne Martin uit Indonesië de ogen open toen ze de bergen met mensenhaar zag die daar nog steeds liggen opgeslagen. “Bijna zeven ton! Verschrikkelijk! Toen begon ik me te realiseren: Dit is gestoord”.
Op zich zijn de reacties van de studenten in de film niet bijzonder nieuw of opzienbarend, maar waardoor ze toch interessant en bemoedigend zijn is het feit dat meer dan zeven decennia na dato een confrontatie met de hel van Auschwitz nog steeds diepe emoties weet op te wekken bij nieuwe generaties.
De documentaire werd goed ontvangen in Chicago. Er waren zo’n 40 deelnemers in onze workshop. Na afloop hadden we een uitwisseling over onze eigen ervaringen. En we maakten paralellen met de haatdragende tendensen in onze tijd.
De Auschwitz Visits die we jaarlijks organiseren zijn elke keer weer emotioneel. In maart 2025 gaan we weer richting Krakow met een groep van 25-30 studenten. De werving loopt. Wellicht zijn er mensen in onze gemeenschap die eens mee willen op zo’n visit? Uiteraard kunnen we ook de documentaire ook weer eens op een Gemeentezondag bekijken. Terug
9. Dankwoord van Renske bij haar afscheidsdienst op 1 september 2024
Renske Oldenboom
Ik wil graag de sprekers bedanken van vandaag, die zo’n mooi inkijkje hebben gegeven in hun werk en passie vanuit het Leiderschapsperspectief.
Jelle Stap, Marja van Bijsterveldt en Bart Koet, heel erg bedankt voor jullie bijdrage aan deze viering. Ik ervaar dat als een groot cadeau. Graag tot een wederdienst bereid!!
Dank Bram, Luitgard, Rob, Hans, Günther en Christine voor jullie mooie en lieve woorden! Die ik uiteraard niet verdien.
Dank allemaal voor je aanwezigheid en de moeite die je hebt gedaan om hier vandaag te zijn. Dat waardeer ik heel erg. Ik zie zoveel mensen uit allerlei verbanden, heel bijzonder om hier zo bij elkaar te zijn.
Dank aan mijn man, Pieter, die altijd vol wijsheid vierkant achter mij stond en staat. Hoop ik.
En aan onze kinderen, Geert, Klaas en Bram, die mijn gezeur moesten aanhoren thuis, die een steun en een afleiding waren in het leven als studentenpastor.
Die de zondag na de kerk tot een feestje maakten met tosti’s en wandelingen. Toen zij studenten waren begreep ik studenten weer beter.
Dank aan onze schoondochters, Jana, Ellen en Beatrijs, die het leven van onze zoons verrijken en daarmee ook ons leven. Verrijkt en verrukt ben ik ook met onze kleindochters, Amber en Lena.
Dank aan de verantwoordelijken van de TU (Rob Mudde), die mij als studentenpastor geïnspireerd heeft met een ingenieursmentaliteit en nog veel meer, en waar ik mijn werk kon doen in vrijheid en veiligheid.
Dank aan de studenten, die hun aanstekelijke energie in onze trainingen en gesprekken deelden.
Dank aan de voorbereidingsgroep, Hans Breugem als grote organisator van deze viering. Hij kan niet genoeg geprezen worden voor zijn zorg, attentheid en ja, leiderschap!
Dank aan Anneke en haar crew voor de organisatie van deze bijeenkomst. Dank voor jullie inzet en enthousiasme! Ronald Bezemer, de koster.
Dank aan mijn collega’s, met wie ik lang en intensief heb samengewerkt en blijf samenwerken. Wat een spirit was en is er soms in ons team te vinden! Wow! Hans, Ton, Jeroen, Gunther, David, Karen en ook Joram.
Dank aan de medevoorbereiders van deze viering, Ad, Erik en Berlinda, jullie inzet en liefdevolle meewerken.
Dank aan Thea en de cantorij, voor vele jaren prachtige muziek en liefdevolle aanwezigheid in onze vieringen. Het was een beetje leren, maar ik heb van de samenwerking genoten!
Dank aan het bestuur, voor de kritische houding waarmee zij ons werk begeleidden.
Dank speciaal ook aan Hans Oranje en Kees Kruijff, voor hun niet aflatende steun en ongelofelijke inzet voor het studentenpastoraat in Delft en de kerk aan het Noordeinde.
Dank aan jullie allemaal, voor de inspiratie die we opdeden tijdens kerkdiensten, gym, wandelingen, bijeenkomsten en fietstochten.
Dank aan de kerkgemeenschap, dat ik zo lang in jullie midden mocht werken.
Dank aan mijn studiegenoten, waardoor ik lang geleden het volgehouden heb de studie af te ronden, de huisgenoten.
Dank aan de familie, mijn broers en zus, en schoonfamilie, waar je altijd jezelf kunt zijn!
Dank voor alle vriendschappen, al die gesprekken, terloops of diep, die mijn blik op de werkelijkheid verrijkt hebben en dat blijven doen.
Er verandert veel, maar niet alles! Voorlopig blijf ik nog doorgaan op de TU. Dank voor jullie aanwezigheid, geniet van elkaar!
Nawoord:
Beste lezers, ik ben nog steeds vervuld van dankbaarheid. Die prachtige grote kring, waar we brood en wijn deelden, ontroerde mij misschien nog wel het meest en dat hoorde ik ook van anderen.
En …..er was genoeg, dankzij een goede voorbereiding van de kosters, die ik bij deze nog een keer wil bedanken.
Het was voor mij een prachtig symbool van wie wij zijn en kunnen zijn. Mensen van vrede en vriendschap. En dat is niet niks in deze tijd van polarisatie en oorlog.
Het gaat goed met mij, maar ik heb wel even wat afstand nodig van de kerk. Juist van de kerk, waarvoor ik mij verantwoordelijk heb gevoeld.
Ik blijf nog wel bezig: namens onze kerk ben ik actief bij de stichting Hugo de Grootlezing, de cantatevespers en de Lichtjes voor Delft (rond 1 november). En ik leef ook mee met lief en leed in de gemeente.
Last but not least: heel veel dank voor het prachtige cadeau wat ter gelegenheid van mijn afscheid is verzameld. Veel te gek! Ik ben in gesprek met de kunstenares en laat het weten als het sieraad klaar is. Ik wilde graag een sieraad, omdat ik dat op mijn hart kan dragen en dan kan ik aan jullie denken! Het moet dus ook iets voor regelmatig ‘gebruik’ worden. Naar UNICEF is 1200 euro overgemaakt en ik kreeg daarvoor, heel attent, een handgeschreven bedankkaart.
Allemaal een hele hartelijke groet! Terug
10. Dochter maatschappij
Otto Kroesen
De kerk is ons aller moeder, speciaal de katholieke kerk, met de gestalte van Maria. De protestanten zijn wat mannelijker, maar toch, ook daar, eigenlijk altijd, heeft de kerk de gestalte van een vrouw. De staat vraagt om een andere metafoor. Niet voor niks spreken we van “vadertje staat” – de staat heeft de vaderrol. Vaak juist ook de mannenrol, hard en duidelijk.
Maar hoe zit het met de maatschappij? Is die mannelijk of vrouwelijk? Het gaat vaak hard toe, dus mannelijk? Tegelijkertijd is alles steeds in beweging. Je hebt geen controle in de maatschappij, maar je moet voortdurend reageren. Het leven is als een waterval. Van dat wat er is en wat zich voordoet moet je maar wat maken. Dus is de maatschappij toch vrouwelijk? De man staat op zijn rechten, de vrouw zoekt haar kansen. Verworven rechten helpen vaak niet. Morgen kunnen de stukken anders op het bord staan. De maatschappij maakt in die zin van ons allemaal eerder vrouwen dan mannen.
Nee, dat is niet goed gezegd. De maatschappij maakt ons niet tot vrouwen. De maatschappij maakt ons tot nummers, consumenten met koopkracht, werknemers met arbeidskracht. We worden allemaal krachten in de ruimte die net als auto’s in het verkeer behendig elkaar moeten ontwijken, want anders… Maar die behendigheid, tijdig reageren, is dat niet toch weer een vrouwelijk trekje?
Zie hier de overgang van mannenrol naar vrouwenrol die zich hier voordoet: ‘s morgens vroeg stap je in je auto om naar je werk te gaan. Jij hebt het initiatief! Alles is goed geregeld. Maar na een kwartiertje beland je in de file, en het schiet niet op en je moet maar afwachten hoe het verder gaat. Je doet een belletje naar je werk dat je later komt en je doet het verzoek aan een collega de eerste afspraak van je over te nemen. Het is een verzoek, want commanderen helpt niet en werkt zelfs averechts. Kortom, je belandt in de traditionele vrouwenrol. Of hij of zij alsjeblieft…
Een nummer in de machine, een kracht in de ruimte, bewegen als botsende moleculen, dat is het maatschappelijke leven. Dat loopt niet goed af dus, tenzij wij tijdig reageren, tijdig antwoorden, om niet te botsen. Antwoorden is: geconfronteerd worden met een opgave waar je niet om gevraagd hebt, maar waar je toch wat mee moet ter wille van de goede afloop. In een bestaan als nummers zijn we als zielige mannen: het mechanische proces dat we willen controleren schiet niet op. We mopperen op het verkeer en het helpt niet. Om de vrede te bewaren hebben we de souplesse nodig van behendige vrouwen. Behendigheid is hier een metafoor voor steeds opnieuw reageren en antwoorden, steeds anders.
Waarvan is die dochter maatschappij de dochter? Van wie? De moederkerk had vermaningen, goede bedoelingen waar niet naar geluisterd werd of misschien soms wel: niet oordelen, altijd opnieuw beginnen, je naaste liefhebben en liefst ook je vijand. Dochter maatschappij is dus dochter, niet van de staat maar van de kerk: ter wille van de lieve vrede moet je wel de vermaningen van je moeder in praktijk brengen. Je kunt naar de kerk gaan of niet, dat mag je zelf weten. Maar als we niet leven met de behendigheid van het evangelie, ook als wij nooit naar de kerk gaan, dan is de maatschappij reddeloos verloren. Terug
11. Een blauwdruk voor de toekomst: krimpende Kerk als gids
Dirk Daniëls
De afgelopen weken hebben de gebeurtenissen in Amsterdam en de rest van Nederland bij velen diepe emoties opgeroepen. Wat begon met ongeloof en verontwaardiging, maakte al snel plaats voor een gevoel van hopeloosheid. Het is confronterend hoe snel complexe problemen kunnen leiden tot het ontstaan van compleet verschillende beleefwerelden, alsof we steeds verder van elkaar afdrijven. Daarbij voelt het soms alsof de grote vraagstukken van onze tijd – van klimaatverandering tot sociale ongelijkheid – zó groot zijn dat ze onoplosbaar lijken. Maar vaak wordt daarbij één cruciale factor over het hoofd gezien: de impact van bevolkingsgroei.
Ik heb, ondanks alles, een sterk vertrouwen in het vermogen van de mensheid om zich telkens opnieuw te verbeteren. De geschiedenis biedt daarvoor voldoende bewijs. Hoe pijnlijk crises zoals de pest, oorlogen of de Holocaust ook waren, uiteindelijk heeft de mensheid er steeds lessen uit getrokken en zichzelf sterker gemaakt. Dat geeft me hoop voor de toekomst. Tegelijkertijd zie ik voor de meeste problemen geen duidelijke oplossing.
Een van de redenen waarom ik toch positief blijf, is een opmerkelijke trend: de dalende geboortecijfers. Dit gebeurt allang niet meer alleen in de ontwikkelde landen; het is een wereldwijd fenomeen geworden. Als deze trend doorzet, zal de wereldbevolking binnen afzienbare tijd pieken en daarna afnemen. En dat roept de vraag op: hoe relevant zijn de grootste problemen van vandaag nog in een wereld met een krimpende bevolking?
De echte uitdagingen van de toekomst liggen, denk ik, meer in het samenhouden van onze samenlevingen. Hoe voorkom je dat een wereld waarin bevolkingsaantallen dalen en sociale structuren veranderen, uit elkaar valt? Dit proces doet denken aan de veranderingen die de kerk momenteel doormaakt. Het is pijnlijk, maar wat daaruit verrijst, kan een waardevolle blauwdruk zijn voor een kleinere en mooiere samenleving.
De kerk zou daarbij een moreel kompas kunnen bieden, met waarden zoals rentmeesterschap, rechtvaardigheid en solidariteit. Maar misschien belangrijker nog: het kan ons inspireren om manieren te vinden om als gemeenschap samen te krimpen, zonder te breken. Dat maakt de lessen van de kerk in deze moeilijke tijd relevanter dan ooit.