Inleiding – Otto Kroesen
In veel gebieden op deze planeet is er eigenlijk amper een lente. Na de winter wordt in veel streken na een lenteperiode van twee weken of minder de hitte van de zomer al heersend. In Europa duurt de lente lang en kun je het veranderingsproces van nabij volgen. Je ziet de bloemen opengaan, maar met een paar weken kou kruipen ze toch nog even weer in hun schulp. De natuur aarzelt, ze wil wel, maar ze durft nog niet.
Zo is de lente van Europa een mooi beeld van de moeizame verandering die wij als samenleving moeten doormaken, terwijl wij niet goed durven en soms ook niet willen.
In dat teken staan ook de verschillende bijdragen in dit Dienblad. Echte veranderingen gaan diep. Als de knoppen open barsten, brengt dat barsten met zich mee. Je verandert niet louter van gedachten, maar je hele wezen gaat er anders uitzien. Daaraan werken de verschillende bijdragen op dit Dienblad.
Tenslotte nog dit: als redactie stellen we reacties of op afzonderlijke bijdragen en ideeën voor het Dienblad als zodanig zeer op prijs.
1. Op weg naar Pasen met de kinderen – Mirjam van Bijlert-Poppe
Waar geen verandering is is geen leven. Een vaas wilgentakken gaat daar het symbool van zijn. Knoppen die doorbreken kunnen pijn doen, zoals tanden die doorbreken. “Verandering” is het thema voor de paastijd.
2. Gemeentezondag Motiv 2 April – Het bestuur
Vanaf 12:30 uur op de Voorstraat (60) tijdens en na de lunch vertelt het team van studentenpastores over het werk aan de TU. Iedereen is van harte genodigd. het duurt tot 14:00 uur. Het bericht van Motiv on Campus verderop neemt een goede aanloop.
3. Samen Kerk in Delft – Raad van Kerken
De Raad van Kerken is een platform van heel verschillende traditionele maar ook minder traditionele kerken. Het is een internationaal gezelschap geworden. De Raad van Kerken organiseert op de avond van 22 maart 2023 in de Vierhovenkerk, Obrechtstraat 50 een avond voor onderlinge kennismaking.
4. Bericht van de penningmeester – Ge de Joode
Elk jaar moet er opnieuw aan getrokken worden om de begroting van de Kerk aan het Noordeinde rond te krijgen. Het bestuur doet een oproep. Er zal ook nog een aparte mail uitgaan aan de deelnemers aan de vieringen met daarbij ingesloten een financieel overzicht van de huidige stand van zaken.
5. Motiv on Campus – care for a new world – Renske Oldenboom
De rubriek Motiv on Campus houdt ons op de hoogte van de werkzaamheden van MoTiv aan de TU Delft. Telkens vertelt een van de werkers in het veld iets over vorm, inhoud en doel van deze Motiv-presentie aan de TU Delft.
Ditmaal geeft Renske uitleg van de motivatieproblemen van studenten. Wat is er aan de hand als 80% van de Nederlandse studenten te maken heeft met emotionele uitputting, depersonalisatie, prestatiedruk en burn-out?
6. Interkerkelijk centrum de Jessehof zoekt vrijwilligers – Miriam Korevaar, coördinator
Interkerkelijk Centrum de Jessehof is 5 dagdelen per week open. Het werk wordt gedragen door vrijwilligers. Er is behoefte aan mensen die koffie schenken, maar ook mensen die het leuk vinden om een activiteit te organiseren.
7. Wierook en pepermunt 1 – Mechteld van Doorninck
Wat gebeurt er als je je kind probeert op te voeden als deelgenoot zowel aan de katholieke als aan de protestantse traditie? Er is geen automatisme meer van aanwezigheid van een kerkelijke gemeente en dat is zo in beide tradities. Blijft alleen een klein clubje vrijblijvende liefhebbers over?
8. De botsing tussen twee samenlevingen 1 – Otto Kroesen
De oorlog in Oekraïne is deel van een meer omvangrijke botsing tussen de westerse en de Russische samenleving. En beide samenlevingen zijn gestempeld door het christelijk geloof. Hoe kunnen ze zo verschillende wegen zijn gegaan en wat heeft het huidige conflict nog te maken met verleden en toekomst van de samenleving waarin respectievelijk Rusland en het Westen geloven? En: kunnen ze ook bij elkaar komen? Deze eerste bijdrage gaat over de architectuur van de kerk.
1. Op weg naar Pasen met de kinderen
Mirjam van Bijlert-Poppe
Met de kinderen gaan we deze Pasen aan de slag rond het thema verandering. “Jezus verandert op weg naar Pasen: verander jij ook mee?”. We gaan een aantal klassieke bijbelverhalen uitdiepen zoals van “de Samaritaanse vrouw” tot aan “het lege graf” met Pasen. Centraal staat het mysterie en de vraag wat verandering is en hoe je dat zelf ervaart in de aanloop naar Pasen. Om tastbaar te maken zullen we in de kerk een vaas met wilgentakken neerzetten. Heel tastbaar zullen we dan de takken zien uitkomen en opbloeien. En daarin de verandering direct waarnemen.”
Bakactie voor Syrië
De kinderen van de kindernevendienst hebben op 19 februari geld opgehaald voor slachtoffers van de aardbevingen in Syrië. Annemarie en Roos hadden heerlijke brownies en cakejes gebakken en die werden mooi versierd door de kinderen in de nevendienst. Bij de koffie kon een ieder een gift geven hiervoor. De actie was een groot succes! De opbrengst van € 183,50 komt een goede aan de Stichting Open Hands (tevens collectedoel), die het geld direct zal doneren aan 20 tot 30 gezinnen in nood in het getroffen gebied. Dank een ieder voor alle giften! Voor meer informatie en wellicht extra giften voor het collectedoel zie: https://openhandsfoundation.nl/“
2. Gemeentezondag Motiv 2 April
Uitnodiging van het bestuur
Op zondag 2 april is er, na afloop van onze viering, een gemeentezondag. Centraal staat het werk van de studentenpastores. Na een gezamenlijke lunch (door ons verzorgd) nemen David en Renske ons mee in hun dagelijkse werk op en rond de campus. Wat doet een studentenpastor nu eigenlijk, wat doen de pastores op de TU, wat kunnen wij daarvan leren? Hoe werken zij samen met studenten en met wie nog meer en hoe zit het met het studentenpastoraat in Nederland, Europa, de wereld? We richten het interactief in: er is alle gelegenheid om vragen te stellen.
We starten om 12.30 uur op de Voorstraat (60) en verwachten het af te ronden rond 14.00 uur.
Van harte uitgenodigd!
Met vriendelijke groet,
Het bestuur
3. Samen Kerk in Delft, 22 maart, Vierhovenkerk
Raad van Kerken
Delft kent maar liefst 12 internationale kerkgenootschappen. En misschien zijn het er wel meer. Met elkaar zijn wij kerk in Delft. Wij delen het christelijk geloof, wij wonen met elkaar in Delft, maar wij kennen elkaar eigenlijk niet of nauwelijks.
De Raad van Kerken in Delft is een platform van christelijke kerken in Delft, en wij vinden het belangrijk om ook met onze internationale broeders en zusters in contact te komen.
Wat bindt ons in het geloof? Wat kunnen wij van elkaar leren? Hoe kunnen wij met elkaar het goede zoeken voor de stad?
Wij nodigen u daarom van harte uit voor een avond waarop wij elkaar kunnen ontmoeten, met elkaar kunnen kennis maken en waarop wij samen kunnen spreken over ons geloof en onze roeping. Misschien kunnen we ons laten inspireren tot (meer) uitwisseling en samenwerking.
Madelon Grant van SKIN (Samen Kerk in Nederland) houdt een inleiding, ds. Barry Kriekaard (PG Delft) houdt een korte overdenking en er zijn presentaties van diverse vertegenwoordigers van de migrantenkerken. Er is ruim gelegenheid voor verdieping en persoonlijke ontmoeting.
U bent – met geïnteresseerde gemeenteleden uit uw kerkgenootschap – van harte welkom op woensdag 22 maart 2023 in de Vierhovenkerk, Obrechtstraat 50, Delft. Vanaf 19.45 uur is de kerk open, we beginnen om 20.00 uur en eindigen om 22.00 uur.
Aanmelden is niet nodig. Meer informatie bij de secretaris van de Raad van Kerken, Frieda Spanjersberg, per email kerkendelft@outlook.com of per telefoon 06-27128942.
4. Bericht van de penningmeester
Gé de Joode (namens het bestuur)
Beste leden en vrienden,
Het nieuwe jaar is alweer een tijdje op streek en brengt ook weer nieuwe noden met zich mee. Dat merkte ook de profeet Elia op zijn tochten door het land Kanaän. Aanvankelijk werd hij onderhouden door de raven die hem brood en vlees brachten en drinken kon hij uit de beek Krith. Maar helaas droogde de beek op. Wat nu?
God bracht uitkomst en liet hem naar het dorpje Zarfath gaan en daar trof hij een weduwe aan die hem zou kunnen helpen. Maar de weduwe bleek nog maar heel weinig meel in een kruik te hebben en ook niet veel olie meer in een fles. Geen nood zei Elia: ga maar naar huis en je kruik en fles zullen niet leeg raken (1 Kon. 17:6 e.v.).
Kijkend naar onze gemeente dan merken we op dat de beek aan giften een dalende tendens vertoont.
Het uitgavenpatroon laat helaas het omgekeerde zien: een stijgend patroon.
En hebben wij ook zo’n kruik en fles die niet leeg raakt? Was dat maar waar!
Blijft die kruik en fles dan altijd vol? Nee, want de tekst in 1 Kon. 17:14 gaat verder met “…. tot op de dag dat de Heere regen geeft”. Dus totdat er een wonder geschiedt. Wanneer dat is weten we helaas niet, maar als de middelen opraken dan heeft onze gemeente geen bestaansrecht meer!
Daarom een oproep aan diegenen die een Overeenkomst Periodieke Gift hadden waarvan de vijfjaarstermijn inmiddels is verstreken: overweeg de overeenkomst voort te zetten. (NB Dit is wat anders dan de bijdragen in de personeelslasten van de studentenpastores).
Diegenen die zelf periodiek hun giften overmaken: probeer continuïteit te betrachten.
Wellicht geeft dit Bijbelverhaal deze oproep een protestants tintje. Maar het maakt niet uit of u protestants of katholiek georiënteerd bent, deze oproep is voor iedereen die zich in alle verscheidenheid, verbonden voelt aan kerk aan het Noordeinde.
Neem daarom uw verantwoordelijkheid en geef naar vermogen op onze bankrekening
NL46 INGB 0004 1799 89
t.n.v. Stichting Delfts Studentenpastoraat
Veel wijsheid en inzicht gewenst.
Met een hartelijke groet,
Gé de Joode,
Namens bestuur kerk en campus
(Een mail met financiële gegevens gericht aan de deelnemers in de diensten van Kerk aan het Noordeinde volgt nog.)
5. Motiv on Campus – care for a new world
De rubriek Motiv on Campus houdt ons op de hoogte van de werkzaamheden van MoTiv aan de TU Delft. Telkens vertelt een van de werkers in het veld iets over vorm, inhoud en doel van de Motiv-presentie aan de TU Delft. Deze keer is Renske Oldenboom aan het woord over Diner Pensant.
Diner Pensant voor studentenleiders
Renske Oldenboom
Naast het pastorale werk vinden we het bij MoTiv belangrijk om mensen met elkaar in gesprek te brengen over onderwerpen die ons allemaal bezighouden.
Bij studenten gaat dat al gauw over zin, in alle betekenissen van dat woord. Heb je er zin in? Waar heb je zin in, wat is je motivatie? Wat houdt je bezig? Hoe goed is je leven? Waar worstel je mee? Daar praat je niet zomaar over.
Al voor Covid, maar zeker ook tijdens Covid werd duidelijk dat het lang niet met alle studenten goed gaat. Zij hebben dus niet altijd ‘zin’ in het leven. Soms is het erger: dan zien zij geen ‘zin’ in hun leven. Niet alleen de eigen situatie speelt mee, maar ook de gebeurtenissen op het wereldtoneel zijn soms nogal ontmoedigend.
Uit recent onderzoek van Dopmeijer e.a. blijkt dat des te meer: (80% Nederlandse studenten, 80% eerste 4 studiejaren); uitgedrukt in categorieën als: emotionele uitputting, depersonalisatie, prestatiedruk en burn-out, geven deze cijfers een alarmerend beeld. Ook al behoeven ze wellicht relativering en uitleg.
Diner Pensant: Care for a New World
Maar hoe maak je zulke dingen bespreekbaar?
Deze keer creëren we een mooie, warme omgeving waar zo’n 60 studenten (en een paar bestuurders) de ruimte krijgen om hun gedachten uit te spreken bij een lekker diner, vandaar een Diner Pensant. We nodigen de leiders onder hen uit, omdat zij vaak verantwoordelijk zijn voor de dingen die in hun (studie)verenigingen gebeuren en dus iets kunnen betekenen voor andere studenten. Met de inbreng van een paar sprekers hopen we het gesprek te verdiepen en de deelnemers op frisse gedachten te brengen.
Nu maar hopen dat ze komen en we op die manier werkelijk iets kunnen bijdragen aan het gesprek over welzijn en zin in het leven! Resultaten kunnen we niet meten. Maar gelukkig horen we nu al positieve reacties op onze uitnodiging.
6. Interkerkelijk centrum de Jessehof zoekt vrijwilligers
Miriam Korevaar, coördinator
Interkerkelijk Centrum de Jessehof is 5 dagdelen per week open. We ontvangen tussen de 30 en 60 bezoekers per dag die in en uitlopen. Bezoekers worden bij ons gezien en gekend. Wit u aansluiten bij de verhalen en belevingen van onze bezoekers?
Wij zoeken mensen die koffie schenken, maar ook mensen die het leuk vinden om een activiteit te organiseren, of meer verantwoordelijkheid te dragen.
De Jessehof is opgericht door de samenwerkende kerken in Delft. Iedere Delftenaar is welkom in onze warme huiskamer. Wij bieden o.a. koffie, thee, soep, een gezellig praatje en voor wie wil ook enkele activiteiten. Niets moet, veel mag. Enkele keren per week is een pastor aanwezig voor degenen die dat willen.
Nadere informatie bij:
Miriam Korevaar, coördinator
Miriamjessehof@hotmail.com
06-29086528
7. Wierook en Pepermunt – 1
…of: Mijn zoon doet eerste communie, ik hoor bij de PKN
Mechteld van Doorninck
De titel van dit stukje heb ik ontleend aan een boek van Eric van der Berg (RK) en Janneke Nijboer (PKN) dat enkele jaren geleden verschenen is. Hierin verkennen de auteurs, een dominee en een katholieke leek, elkaars geloofsleven, stellen ze elkaar vragen en proberen ze zo over de muren van hun eigen traditie heen te kijken en elkaar te ontmoeten.
Nu mijn zoon dit jaar het voorbereidingstraject Eerste Communie mee gaat doen als dooplid van de RK studentenparochie van de heilige Catharina van Alexandrie (waar wij als kerk via Gunther ook deels onder vallen), vind ik het belangrijk dat wij ouders als ’twee geloven op een kussen’ gaan bepalen wat we hem in zijn geloofswereld willen meegeven.
Nu zijn er gelukkig genoeg overeenkomsten dat we het over de grote lijnen meestal wel aardig eens zijn. Op ethisch gebied verschillen we erg, maar dat is op dit moment nog niet heel relevant. Het wordt denk ik vooral ingewikkeld bij de sacramenten en hoe wij daar vanuit onze verschillende invalshoeken invulling aan geven.
In de eerste plaats gaat het natuurlijk om de eucharistie of het avondmaal, het delen van brood en wijn. Daarop worden de deelnemende kinderen immers voorbereid. En daar vind ik het toch al spannend worden. Want hoe leg je de transsubstantiatieleer uit aan een kind? Moet je dat willen uitleggen?
Na het doen van de eerste communie mag hij in de RK kerk deelnemen aan de eucharistie. Hoe zit dat bij ons? Meestal zijn de kinderen tijdens de tafelviering in de kindernevendienst, en krijgen ze er weinig tot niets van mee. Pas wanneer ze die ontgroeid zijn en ervoor kiezen in de dienst te blijven, zullen ze actief deelnemen. Maar hoe vanzelfsprekend is dat nog? Eigenlijk benijd ik dus een zekere vorm van automatisme in de katholieke kerk, waar je meedoet als je aan de voorwaarden hebt voldaan. Je doet, om in gaming termen te spreken, een ‘level up’.
Dit staat in contrast met de vrijblijvendheid van onze gemeenschap. Maar is dat niet meteen ook een van de redenen dat veel jongeren afhaken? Omdat ze niet geleerd hebben een dienst volledig mee te beleven en te ervaren? Je doet eigenlijk niet volwaardig mee. En dat is jammer.
Ik ben heel benieuwd met wat voor vragen hij in het verdere traject nog thuiskomt. Want dat die vragen gaan komen, is wel zeker. Ik ben overigens ook nieuwsgierig welke antwoorden ik hem ga geven, ik zal dan een aantal van mijn eigen vragen, meningen, twijfels en overtuigingen duidelijk moeten formuleren en over het voetlicht brengen voor een zeer kritisch publiek.
Wordt vervolgd…
8. De botsing tussen twee samenlevingen 1
Otto Kroesen
In een oorlog, ook die in Oekraïne, gaat het om de macht. Maar het gaat nooit om de botte macht. Twee samenlevingen botsen, twee manieren van leven, oftewel, een verschillend verstaan van de geestelijke machten die ons bestaan in regie nemen. Dat verschil in waardensysteem (seculier gezegd) of geestelijke machten (religieus gesproken) probeer ik in enkele bijdragen wat scherper te maken. Ik hoop daarmee dat wij de ander beter leren kennen en daardoor ook onszelf.
De architectuur van de oude kerk
De architectuur verraadt vaak een verschil in geestelijke perceptie van de werkelijkheid. Het oude christendom kende vooral koepelkerken, zoals de Ayah Sophia in Constantinopel. Onder de open hemel worden de mensen in de kerk verzameld. Vaak zien we de verheerlijkte Christus vanaf het plafond naar beneden kijken. Hij heeft alle macht in hemel en op aarde. En hij trekt alles naar zich toe (Johannes 12: 32). Je moet de ogen dus op de hemel gericht houden.
In de oude kerk kon je eigenlijk niet verwachten dat je de wereld ingrijpend kon veranderen. Maar je kon wel zelf, en als gemeente, anders leven, met grotere verantwoordelijkheid en zorg voor elkaar. En dat deed men dan ook. Dat was moeilijk genoeg in de harde werkelijkheid, maar dan werd het toch in ieder geval in de kloosters gedaan. En ook daar blijft het moeilijk. Je kon je ziel behouden en redden uit deze wereld. Het woord ziel is wat uit ons spraakgebruik verdwenen, maar vindt toch ook in onze tijd een equivalent in de uitdrukking “persoonlijke integriteit”.
Maar dat betekende ook dat men het publieke leven niet door direct ingrijpen proberen te veranderen. Met name in het Oost Romeinse Rijk bleef de kerk aanleunen tegen en genoegen nemen met de macht van de keizer in Constantinopel. Na de verovering van Constantinopel in 1453 beërft de Russische kerk deze levenshouding. Voor persoonlijke integriteit moesten mensen het hebben van Gods genade, en voor aardse gerechtigheid moest men hopen dat de keizer ook onder de invloed van die genade geraakte.
De architectuur van de moskee
Overigens had die levenshouding ook in het Oost Romeinse Rijk al voor veel maatschappelijke onverschilligheid gezorgd. Het Oost Romeinse Rijk na Constantijn de Grote was wel gekenmerkt door een veel menselijker en menswaardiger regime dan het oude Romeinse Rijk, maar toen met name in de vijfde en zesde eeuw grootgrondbezitters steeds meer macht kregen en veelal in Constantinopel waren om hun belangen te behartigen, terwijl in de dorpen de mensen krepeerden, kwam er vanuit de Arabische stammen en reactie: alle mensen moesten nu vijf keer dagelijks in het stof buigen, en men kon de erfenis niet meer ongedeeld doorgeven.
Deze aanval van de islam op de ongelijke machtsverhoudingen vindt zijn uitdrukking opnieuw in de architectuur. De christelijke koepelkerken worden nu zo gebouwd dat als het ware het gebouw en heel de aarde hangt aan de pilaren, hangt aan de hemel. Gods almacht slokt de aardse werkelijkheid op en brengt de stammen en de mensen tot eenheid en gelijkheid.
De architectuur van het Westen
In het Westen worstelde men met dezelfde problemen, maar er was al een wat andere oriëntatie op gang gekomen na de val van Rome in 476. De westerse kerk kon niet meer op een keizer vertrouwen zoals de oosterse en Augustinus schreef zijn boek De Civitate Deï na de val van Rome. Daarin betoogt hij dat de val van Rome niet echt een ramp is, want het moet de kerk erom gaan de stad Gods op aarde te brengen, en dat kan ook zonder Rome.
In de donkere eeuwen na Karel de Grote hebben de grootgrondbezitters (“roofridders”) in het Westen nog erger huisgehouden dan in het oosten. In 1076 verklaarde paus Gregorius VII dat hij boven de keizer staat en dat leidt tot een enorme machtsstrijd tussen aanhangers van paus en aanhangers van de keizer. Maar dat is niet louter een politiek conflict, het is een maatschappelijk conflict dat heel de samenleving raakt. Veel kloosters en grootgrondbezitters speelden onder één hoedje en veel oprechte monniken en gewone mensen zetten zich daar met alle macht tegen af. In die situatie ontstonden gilden en broederschappen, organisaties van onderaf. Daarin kon men min of meer vrijelijk zijn gang gaan, omdat de pauselijke partij er steun aan gaf, zodat de keizer het niet goed kon tegenhouden.
Daarmee komt in het Westen ook een nieuw soort kerkbouw op: wie bijvoorbeeld in de Nieuwe Kerk in Delft (vergeet niet dat het een katholieke kerk is!) binnen gaat, ziet niet een koepel boven zich, maar een weg voor zich. Die weg is bovendien gericht op het oosten, op Jeruzalem. Die weg bestaat uit stadia. Men gaat steeds verder naar binnen. Men gaat ook steeds verder met zijn blik omhoog. Daar zijn voorlopige halteplaatsen, een krans, een dwarsbalk, maar dan wordt de blik weer verder getrokken naar boven of naar voren. De westerse kerk, ook in zijn kerkbouw, is niet meer louter gericht op de hemel, maar ook op een stapsgewijze verandering van de aarde.
De oosters orthodoxe Kerk heeft dat steeds als een ketterij gezien. Daarom is de oosters orthodoxe kerk ook “orthodox”. Zij maakt deze westerse vernieuwing niet mee. Zij heeft daar grote bezwaren tegen. Welke, dat zien we een volgende keer. Maar het mag duidelijk zijn dat reeds 1000 jaar geleden de richting ingeslagen is naar een hele andere samenleving.