Inleiding – Otto Kroesen
De gedachten in dit Dienblad cirkelen rond Pasen, kruis en opstanding.
Keine Ferne macht dich schwierig,
Kommst geflogen und gebannt,
Und zuletzt, des Lichts begierig,
Bist du, Schmetterling, verbrannt.
Und solang du das nicht hast,
Dieses: Stirb und werde!
Bist du nur ein trüber Gast
Auf der dunklen Erde.
Mij kwam een gedicht van Goethe in gedachten “Selige Sehnsucht”
En je vliegt op naar de verte,
door de vuurglans overmand,
en in heimwee naar de sterren
word jij, vlindertje, verbrand.
Want zo lang men dat niet heeft
dit: sterf en word!,
blijft men een treurige gast:
op de donkere aarde!
Je kunt het hele gedicht nalezen op: https://www.gedichte7.de/selige-sehnsucht.html
1. Pasen in de Kerk aan het Noordeinde – Günther Sturms
Er is dienst op goede vrijdag om 21:30 uur en zondag om 11:30 uur. Günther geeft context.
2. Een nieuw diaconaal project – Hans Breugem
Weer mee kan doen op 3 mei in de middag is welkom. Hans legt uit wat we gaan doen.
3. Hugo de Groot-lezing door Marjan Slob – Renske Oldenboom
Renske vraagt aandacht voor de Hugo de Groot-lezing die aanstaande is.
4. Reis naar Auschwitz – René van Harten
In augustus gaat een gezelschap vanuit de Kerk aan het Noordeinde onder begeleiding van Günther Sturms naar Auschwitz. Je kunt je nog aanmelden.
5. Auschwitz 2025 – Ton Meijknecht
Juist teruggekeerd uit Auschwitz doet Ton Meijknecht verslag van zijn ervaringen.
6. De onbereikbare Ander – Otto Kroesen
Wij leven in verschillende werelden. Dat is misschien altijd wel zo geweest, maar in onze tijd is het heel nadrukkelijk zo: andere doelen en waarden; andere mensen om je heen; en zo neem je andere feiten waar. Wat doen we eraan?
7. Passie in het Arabisch – Mechteld van Doornik
Mechteld bespreekt een cd met Arabische passiemuziek.
1. Pasen in de Kerk aan het Noordeinde
Günther Sturms
De Goede Week is begonnen. Op Palmzondag hebben we een start gemaakt. We lazen het verhaal van de intocht: Jezus is gearriveerd in Jeruzalem. De komende week vieren we de hoogtepunten van het christelijk jaar.
Op Goede Vrijdag komen we om 21.30 uur bij elkaar om het lijden en sterven van Jezus te herdenken. We lezen het lijdensverhaal volgens Mattheüs. Vervolgens is er een kruishulde. We zullen bloemen leggen bij het kruis.
Op Paaszondag komen we bij elkaar om 11.30 uur. We vieren dan de Opstanding. Deze viering begint met het binnendragen van het nieuwe Licht. Dit zullen we achterin de kerk zegenen. Vervolgens lezen we het verhaal van de Verrijzenis volgens Johannes.
Onze Cantorij zal bij beide vieringen aanwezig zijn. Op Goede Vrijdag staan er twee motetten van Joseph Haydn centraal. Op Paaszondag zingen we met elkaar bekende Paasliederen zoals U zij de Glorie en het bekende Paaslied van Huub Oosterhuis: Dan zal ik leven.
Ik hoop dat we met Pasen kunnen vieren. En ons opnieuw realiseren: het Leven heeft de dood overwonnen. Onze ogen zijn opnieuw geopend.
2. Een nieuw diaconaal project
Hans Breugem
In overleg met de Stichting Present is er voor zaterdagmiddag 3 mei een diaconaal project gepland van 14-16.30 uur.
De mensen die het betreft hebben een verstandelijke beperking en wonen aan de Paardenmarkt 58, een huis van de Stichting Ipse de Bruggen.
Zij blijken weinig buiten te komen. Afhankelijk van het weer en de mogelijkheden kunnen wij met hen naar buiten of spelletjes doen.
De vorige projecten waren een succes, ook voor ons die een middag zich hiervoor vrij maakten. Een bijzondere gezamenlijke ervaring, leuk om aan mee te doen.!
Aanmelden, of op een lijst na de dienst of via de mail; joh.breugem47@gmail.com
3. Hugo de Groot-lezing door Marjan Slob
Renske Oldenboom
Op 21 mei 2025 zal voor de zevende maal de tweejaarlijkse Hugo de Groot-lezing plaatsvinden in de Nieuwe Kerk: een avondvullend evenement met als spreker Marjan Slob, filosoof, essayist en voormalig Denker der Nederlanden.
Uitgebreide informatie hierover kunt u vinden op: www.hugodegrootlezing.nl
4. Reis naar Auschwitz
René van Harten
Van 18 t/m 22 augustus as maakt een groep van 8 leden van onze gemeenschap een reis naar Polen om Auschwitz te bezoeken. Het programma wordt nog verder uitgewerkt en waarschijnlijk staan ook Krakow met de Joodse wijk en de Schindlerfabriek op het programma.
Wil je ook aansluiten? Dan ben je van harte welkom. Meld je aan bij rcvanharten@gmail.comTerug
5. Auschwitz 2025
Ton Meijknecht
Tekening uit 1964,
bij mijn eerste bezoek
aan Auschwitz
We zijn met een groep studenten naar Auschwitz geweest. Negentien studenten vooral uit Tilburg en Delft, met een paar van hun begeleiders. Ik mocht mee, omdat ik dat gevraagd had. Het was voor mij de vierde keer. Drie keer was er al geweest in de jaren zestig. Elke keer heb ik een gidsje gekocht, ook dit jaar weer.
Er was een lang bezoek aan het kamp, met een heel betrokken gids die ons beschouwde als bezoekers aan deze heilige plek en zich ergerde aan anderen die hij toeristen noemde. Wat we daar zagen was voor mij toch steeds weer nieuw. Al was ik er al geweest, ik moest telkens mijn tranen bedwingen. Ik wilde niet in mijn verdriet wegzinken, maar blijven kijken, kijken en kijken. Een ding vertel ik hier. Er is een vitrine met menselijk haar, tonnen haar, afgeschoren van de doden uit de gaskamers om te verwerken tot bruikbare producten zoals vloerkleden. En daartussen lag een vlecht van een meisje dat ze die laatste ochtend nog had gevlochten. Meer kan ik niet beschrijven. Ga er zelf heen en kijk, kijk, kijk.
Het bezoek aan het kamp maakte diepe indruk op de studenten. Wat anders?
Ons programma bood ons ook de gelegenheid om woorden te vinden die uitdrukking gaven aan onze ontzetting. Een lezing over joods leven in Krakau van voor, tijdens en na de oorlog. Een eerste gesprek met vertoning van onze film van een paar jaar geleden, The Garden of Brokenness, zie link naar Youtube onderaan. En dan op de laatste ochtend, als iedereen alweer half naar huis aan het gaan is, een spel om de gevoelens een kans te geven, een spel over verantwoordelijkheid. Binnen het groepsproces was dit wel de top van onze reis. Veel van de Tilburgse studenten zijn aankomende docenten geschiedenis. In dat vak kun je vroeg of laat niet om Auschwitz heen. Een voor een gaven ze uiting aan hun pijn, hun afschuw en hun voornemen om hun toekomstige leerlingen van dit bezoek te vertellen. Ik zag in hun bewogen woorden de oude leus ‘Nie wieder Auschwitz’ weer helemaal tot leven komen. Dit mag nooit meer gebeuren.
Ze zeggen daarmee wat als ik ook steeds heb gedacht en gezegd, bij mijn vorige bezoeken en deze keer weer. Er komt voor mij nu een dimensie bij. Het heden kleurt het verleden en roept nieuwe, vreselijke vragen op. De overweldigende beelden die we hadden gezien van uithongering, etnische zuivering en volkenmoord vermengen zich met beelden van de oorlog in Gaza. Het lukt me niet meer om eenduidig verontwaardigd te zijn over zoveel berekenende wreedheid. Er is vandaag meer aan de hand. Beelden verschuiven en veranderen in elkaars tegendeel.
Primo Levi, overlevende van Auschwitz, wil geen grens trekken tussen nazi en jood. Dat wil ik ook niet. Al kost dat me moeite. De leus ‘Nie wieder Auschwitz’ kan ik nu niet meer naïef herhalen. Want het gebeurt weer, in een andere rolverdeling. Daders en slachtoffers, ze vloeien in elkaar over. Ik kan niet meer in termen van zwart of wit denken. Als ik in de spiegel kijk, en mezelf aankijk, zie ik iemand die in elk van de twee rollen had kunnen verdwalen. Mijn mensbeeld is meer complex geworden. Ik had het allebei kunnen zijn. Dat heeft dit bezoek me duidelijk gemaakt.
The Garden of Brokenness: https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=TJi_r_kJ-w4
6. De onbereikbare Ander
Otto Kroesen
Volgens de Russische filosoof Bakhtin is Dostojevski de eerste schrijver die zijn romanfiguren zo beschrijft dat ze allemaal in een eigen wereld leven. In strikte zin nemen ze elkaar niet eens waar. Zij hebben heel verschillende doelen, en een heel verschillende beleving, en zien ook heel verschillende feiten. De ene persoon ziet bijvoorbeeld zijn huisknecht als een luie en onzorgvuldige werkkracht die voortdurend opgejaagd moet worden. Hij kijkt op hem neer. De ander ziet een huismeester die tot in de puntjes verzorgd in het pak zit. Hij benijdt hem, bewondert hem en is bang voor hem. Hij voelt zich altijd onhandig in aanwezigheid van zo’n hoog persoon en daarom doet hij ook steeds zo onbeholpen. Zij kijken met andere waarderingen, een andere beleving van zichzelf, en wat ze zien is ook de wereld die daarbij hoort. Eigenlijk komen ze elkaar niet eens tegen.
Heeft Dostojevski daarmee niet de moderne samenleving heel goed aangevoeld? Niet alleen de Russische maar ook de onze? Niet alleen Trump heeft alternatieve feiten, maar we hebben dat allemaal. Een Duitse Poetin-Versteher stuurt mij vaak links toe naar bepaalde websites. In zijn visie heeft Amerika Oekraïne de oorlog in gemanipuleerd en nu moet Trump de zaak weer rechttrekken om een wereldoorlog te voorkomen. Zo ziet hij de wereld. Hij is een wappie, zeggen we dan. Maar, dan dit voorbeeld: een Duitse energiedeskundige houdt ons voor (en hij heeft het berekend in een dik boek!) dat zon en wind niet in de groeiende energiebehoefte kunnen voorzien: landbeslag, transport, materialen, we zullen er niet genoeg aan hebben en zullen echt met al onze miljarden mensen behoorlijke stappen terug moeten zetten. Moet ik hem nou gelijk geven? Ik wil toch inzetten op een duurzame energievoorziening voor mensen en planeet? Wil ik iets niet zien omdat het niet in mijn normatieve horizon past? Lijd ik dus ook aan blikvernauwing?
Zijn we allemaal van het padje af? Een jaar geleden moesten de Europese boeren nog steeds vergroenen en moest eventueel de productie maar elders plaatsvinden. Dichtbevolkte gebieden in Europa kunnen vanwege de grondprijs en milieueisen niet meer duurzaam produceren en ook nog geld verdienen. Maar het kan verkeren. Inmiddels moet Europa toch zelfvoorzienend zijn en moeten we de boeren in ere houden, en in stand houden, zo zeggen Europese politici. Praten ook de beleidsmakers tegen zichzelf in? Zijn ze innerlijk gespleten?
Wij leven met een veelheid van verschillende waarden die strijden om de prioriteit. Eigenlijk zijn we polytheïstisch. Verschillende mensen bekleden zich met die verschillende waarden, delen die met gelijkgezinden, en zien de feiten zo dat ze daarbij passen. Feiten die niet in aanzien zijn zie je niet. Kortom: ze hebben andere goden (verschillende waarden!), ze hebben andere mensen om zich heen (medestanders zijn mensen, buitenstaanders zijn (cultuur)barbaren of vijanden), ze hebben een ander lijstje met feiten (wereld).
Zijn wij nog steeds niet verder dan de mensen in de oudheid? Ook in die tijd streden de mensen met elkaar omdat ze andere goden dienden, in een andere stadstaat leefden (andere mensen om zich heen), en omdat ze andere dingen telden (wereld). We zien: het gaat niet alleen in de theologie over God – mens – wereld.
Je kunt schrikken van de realiteit. Maar het meeste kun je wel schrikken van het geweld dat je uitoefent met je eigen gelijk. Dat heeft vaak maar een beperkt aandeel in de waarheid, terwijl het heel je blikveld in beslag neemt. Zo maken we elkaar tot slachtoffer.
Het is paastijd. Op mijn netvlies zie ik steeds Christus gekruisigd. En ik heb het gedaan. – Zullen we toch praten?
7. Passie in het Arabisch
Mechteld van Doornik
Review: Cd The Arabian Passion – Ensemble Sarband & Fadia El-Hage
Verschenen: 2009
Label: JARO Medien GmbH, Duitsland
In de periode rond Pasen struikel je al jaren over de uitvoeringen van allerhande muziekgezelschappen die Passies, al dan niet van Bach, ten gehore brengen. Het kan misschien bij mensen leiden tot zgn.’ Mattheus-moeheid’ en dat kan ik me levendig voorstellen. Maar soms hoor je ineens iets op de radio dat zo binnenkomt dat het je niet meer loslaat. Dat had ik toen ik enkele jaren geleden op NPO Klassiek een uitvoering hoorde van het Erbarme Dich van Johann Sebastiaan Bach. Niet in de Duitse taal, maar in het Arabisch. En hoewel ik geen Arabisch spreek op enkele losse woordjes na, raakte dit mij recht in het hart. Ik voelde de emotie, de oproep aan God om vrede, om mededogen. En dat is ook precies wat Sarband met deze cd wilde bereiken, en wat ook Bach voor ogen had met dit meesterwerk. De roep om vrede, mededogen en empathie is van alle tijden en misschien wel actueler dan ooit.
Op deze cd mengt het Duitse gezelschap Sarband, zo zeggen ze zelf, de complexiteit en precisie van de Barokmuziek met het improviserende en spontane karakter van de Arabische muziek en jazz. Voeg daarbij de musici van het Modern String Quartet onder leiding van Vladimir Ivanoff en soliste Fadia El-Hage en je hebt een heel bijzonder album in handen.
Sarband bestaat al ruim 30 jaar en wil een brug vormen tussen Westerse en Oosterse muziek om op zoek te gaan naar wat ons verbindt. De artiesten die bij het Ensemble zijn aangesloten komen uit heel diverse achtergronden en nemen daarbij zonder schaamte hun eigen tradities en interpretaties mee, om op voet van gelijkwaardigheid in de muziek de verbinding aan te gaan. Hiermee wil Sarband een trainingsveld zijn voor interculturele communicatie en tolerantie.