Inleiding – Otto Kroesen
Soms is er een Dienblad dat zijn eigen rode draad schrijft. Ik zou het gemeenschappelijk thema willen noemen: woorden vinden voor de situatie waar we in zitten. Dat betreft een breed spectrum: beginnend bij persoonlijke zingeving, zitten we al gauw bij de wereldconflicten en het gebed om vrede, en alsof dat nog niet genoeg is, is er vervolgens aandacht voor het klimaat. Even is er dan ruimte voor verwonderde kinderogen, maar het Dienblad wordt dan toch weer afgesloten door een peiling naar de tijdgeest: wat gebeurt er met een wereld verdeeld naar machtsblokken? Het is te lezen als een poging de grote vragen te betrekken op eigenzinnige mensen. Het is ook te lezen als een bede om de Geest.
1. Zin in Delft: Hugo de Grootlezing in de Nieuwe Kerk op 21 mei – Renske Oldenboom
Marjan Slob houdt de Hugo de Grootlezing en die gaat over zin. Renske legt uit.
Over de grenzen van verschillende religies heen klinkt een gebed om vrede, ditmaal in de Sint-Adelbertkerk Minervaweg 7. Jacobiene geeft meer achtergronden.
3. Klimaatwake Nieuwe Kerk Delft vrijdag 16 mei 20:00 uur – Luitgard Verbiest
Voor jonge en oude mensen die niet willen wegkijken, maar samen willen staan voor een leefbare wereld.
4. Geloven als een Kind – Gé de Joode
Geloven als een kind – is dat wel altijd goed? Die vraag wordt opgeworpen door Gé de Joode.
5. Machtsblokken en Pinkstergeest – Otto Kroesen
Keren de nietsontziende machtsblokken weer terug? Otto Kroesen schrijft tegen het leven in Egyptische duisternis.
1. Zin in Delft: Hugo de Grootlezing in de Nieuwe Kerk op 21 mei
Renske Oldenboom
Overal om ons heen wordt geroepen om zingeving. En wat is dat dan? Het is best lastig om iets zinnigs te zeggen over de zin van het leven.
Namens onze gemeenschap en MoTiv zit ik in het Hugo de Groot comité en dit jaar gaat de lezing van Marjan Slob op 21 mei a.s. over zin. Zin in Delft. Veel mensen zoeken en vinden zin in hun leven in allerlei activiteiten, en we hebben een aantal ervan uitgenodigd voor het voorprogramma.
In gesprekken met andere zinzoekers (ervanuit gaande, dat we allemaal zinzoekers en niet zingevers zijn) merk je dat veel mensen over zin nadenken en ermee bezig zijn om zin in hun leven te zoeken. Zin-geving is een veelgebruikt maar ook wel vreemd woord.
Op de vraag hoe mensen zin geven, vinden of zoeken in het leven zijn veel antwoorden mogelijk. De sportclub, de kerk, het filosofieclubje, het zangkoor, daar vinden mensen zin en samenhang. Maar het wordt moeilijker als het groter wordt. Hoe vind je een plek in de wereld, zo, dat je het gevoel hebt dat jouw leven zin heeft? En is zin niet een luxe? Moeten niet veel mensen het doen zonder zin in het leven? Hetzij omdat ze niets kunnen bijdragen, hetzij omdat ze er geen zin in hebben?
Studenten zijn zelden expliciet op zoek naar zin. Wel ervaren ze soms een gevoel van zinloosheid, denk ik. Maar dat wordt weinig expliciet benoemd.
Al gauw zijn er psychologische termen als angst en depressie, die vaak een sjabloon geven voor het gesprek. Help mij van mijn angst af, dan kan ik weer verder. Het is dan de kunst om te luisteren wat die angst is en wat de bron ervan is.
En ook: wie is er niet af en toe bang? Wie is er niet van tijd tot tijd gedeprimeerd? Afgezien van werkelijke angst en depressie ‘stoornissen’ waarbij je leven wordt overgenomen door de angst (dan verwijzen we naar de psycholoog of psychiater) is er een boel om angstig of depressief van te worden.
De vraag wordt dan anders: hoe houd je het uit met de situatie waarin wij leven. Hoe vind jij zin in je leven?
Ik ben er nog even ingedoken.
Het begrip zin, lees ik in een boekje getiteld: ‘op zoek naar zin’ heeft 3 dimensies: samenhang, waarde en doelgerichtheid of bestemming.
Je kunt ‘gewoon’ zinnige dingen doen, in een breed veld van tandenpoetsen tot studeren tot kinderen opvoeden. Er is niet zoveel te zeggen over de oorzaak van de wereld, of het doel ervan, maar dat er geen zekerheid is over de oorzaak en het doel van de wereld of over een bovennatuurlijke zin van het leven wil niet zeggen dat mijn leven zinloos is.
Je kunt ook vragen wat iemand met haar leven beoogt. En gelukkig: mensen kunnen heel verschillende dingen met hun leven beogen.
Je kunt ook geroepen worden door de situatie waar je mee geconfronteerd wordt. Dat vraagt overgave en soms ook moed. Denk aan een oorlogssituatie, of ziekte thuis.
Iedereen kent wel die ervaring dat je iets niet als zinvol ervaart omdat het een bepaald doel dient, maar omdat die een waarde in zichzelf heeft. Het moet, en wel nu. Demonstreren, voor jezelf zorgen, iets voor een ander doen. Dat geeft zin aan je leven. Maar ook zonder dat heeft ons leven zin in zichzelf. Dat is mijn geloof en troost. Ik ben benieuwd wat Marjan Slob over Zin in Delft gaat zeggen in haar Hugo de Grootlezing. Je kunt je nog opgeven via de website: www.hugodegrootlezing.nl.
PROGRAMMA
18.00 uur Verbindingsmaaltijd
19.00 uur Informatiemarkt Zin in Delft
19.55 uur Muzikaal optreden door Ars Vocalis en Vocalzz
20.05 uur Lezing door Marjan Slob, na inleiding door burgemeester Marja van Bijsterveldt
21.00 uur Publieksgesprek onder leiding van Sheila Sitalsing
22.00 uur Afsluiting met een drankje en hapje
Deelname is gratis
Voor de maaltijd zijn helaas geen plaatsen meer beschikbaar. Aanmelden voor de lezing kan nog steeds en is noodzakelijk via dit online formulier.
De Hugo de Grootlezing is een gezamenlijk initiatief van de Raad van Kerken Delft, TOPDelft, Platform Delftse Bruggen en de gemeente Delft. De lezing wordt financieel mogelijk gemaakt door de Raad van Kerken Delft, de Nieuwe Kerk Delft en de gemeente Delft.Terug
2. Interreligieuze gebedsviering in voor vrede op 14 mei
Jacobiene van der Hoeven (lid Raad van Kerken Delft)
Begin deze maand waren we twee minuten stil voor alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en vierden we onze vrijheid. In deze tijd beseffen we opnieuw dat vrede en vrijheid niet vanzelfsprekend zijn. Op veel plaatsen in de wereld is er oorlog, vallen er duizenden onschuldige slachtoffers. Over de grenzen van religieuze gemeenschappen heen willen we daarom samen bidden om vrede in de wereld.
In de werkgroep vredesvieringen zitten vertegenwoordigers van de Sultan Ahmetmoskee, het Apostolisch Genootschap, de Hofkerk. de Martha & Mariakerk (Ursulaparochie), de Open Joodse Gemeenschap Klal Yisrael, Stadsklooster Delft en de Vierhovenkerk.
Aanleiding voor dit initiatief waren de aanval van Hamas op 7 oktober 2023 en het oplaaiend geweld in de periode daaropvolgend. De vredesvieringen zijn opgezet met de overtuiging dat we in alle verscheidenheid één ding delen: verlangen naar vrede, naar een wereld waarin ieder mens waardig in vrede en veiligheid kan leven. In een tijd waarin polarisatie op de loer ligt vindt de werkgroep het belangrijk om juist elkaar vast te houden en eenheid uit te stralen. En hoe kun je dat beter uitdrukken dan door samen te bidden om vrede?
De eerstvolgende vredesviering is op woensdag 14 mei 20:00 uur in de Sint-Adelbertkerk (Minervaweg 7). Na de viering zal Iglal Ashmage iets vertellen vanuit haar persoonlijke ervaring over de oorlog in Soedan. Verder is er gelegenheid elkaar te ontmoeten onder het genot van een kopje koffie of thee.
3. Klimaatwake Nieuwe Kerk Delft vrijdag 16 mei 20:00 uur
Luitgard Verbiest
Voor jonge en oude mensen die niet willen wegkijken, maar samen willen staan voor een leefbare wereld.
4. Geloven als een Kind
Gé de Joode
Een tijd geleden las ik een interview met Maarten ’t Hart en het trof mij hoe hij de sfeer in zijn jeugd zo treffend wist te beschrijven. Hij leefde als kind in een begrensde wereld. Ging nooit op vakantie en mocht om religieuze redenen niet fietsen op zondag, niet dansen en geen TV kijken. Voor mij ongelofelijk herkenbaar. ’s Zondags naar de kerk waar de meeste mensen, in het zwart gekleed, droevig en terneergeslagen in de kerkbanken zaten. Je wist nooit zeker of je later wel bij de groep van God’s kinderen zou horen. Het enige dat absoluut zeker was, was hun eigen zondige natuur. De preek van de dominee duurde altijd lang, te lang voor een levenslustig jongetje dat wil spelen en vrolijk zijn. Deze preken bestonden voor 90% uit het benadrukken van onze zonde en schuld. In de laatste 10% kwam de dominee met de ontsnappingsformule: je zonden kunnen gewassen worden in het bloed van Jezus en daarmee is de band met God hersteld.
Sommige geestelijk leiders hebben ons al 2000 jaar voorgehouden dat de bijbel vooral letterlijk genomen moet worden. Wie niet voor is, is tegen en dan zijn hel en verdoemenis je deel.
Als u een kinderbijbel ter hand neemt zult u een prachtig chronologisch opgesteld verhaal lezen. Niets is minder waar ! De Evangelieen spreken elkaar tegen. Sommige gebeurtenissen lijken op elkaar maar vinden geografisch gezien op verschillende plekken plaats. Bovendien is de volgorde van de gebeurtenissen nog al eens verwisseld.
Ik vind het prima als Psalm 104 uit de Bijbel wordt toegeschreven aan David danwel Salomo.
Vreemd blijft in ieder geval dat de onderhavige tekst ook op de muur in een van de drie grote pyramides voorkomt met als vrijwel enig verschil dat de naam van (in dit geval) de god van Israel vervangen is door die van Amon-Re.
Ik spring van de hak op de tak, want genoemde zaken vormen het studie-object van wat men placht te noemen ‘de bijbelkritiek’.
Dit is een bijzonder interessant onderwerp, zowel bekeken vanuit het standpunt van voorstanders maar ook uit dat van tegenstanders. Wellicht een onderwerp voor een studiebijeenkomst !
Hoe dan ook, ik heb aan mijn jeugd toch een aantal bijbelse figuren/personages over gehouden die op mij een diepe indruk hebben gemaakt.
Ik noem u Henoch, Johannes, Lazerus en Yeshua ben Josef (Jezus) en Paulus. Daarmede heb ik voor mij een belangrijk persoon onbenoemd gelaten namelijk Henoch. Ik heb iets met die man.
Onze bijbel verhaald dat Henoch wandelde met god en -nadat hij 365 (!) jaren oud was geworden- en o.a. Methusalem als zoon gekregen had- was hij niet meer, want god nam hem weg.
In de een vertaling (van Reisel) staat: “…. en Henoch ging bewust met god en daarna was hij er niet meer want god had hem tot zich genomen”.
Als u het boek Genesis leest zult u tot tienmaal de woorden lezen:”…..dit zijn de verwekkingen van….”. Zoals er tien scheppingswoorden klonken en zoals er tien plagen Egypte hebben geteisterd en er tien geboden worden gegeven, zo is tien kennelijk een bijzonder getal voor de schrijver van het boek Genesis.
Van Adam t/m Noach, tien belangrijke mannen op een rij en telkens staat er: ‘…..en hij stierf’.
Maar er is één uitzondering. Van de zevende (weer zo’n getal !) wordt niet verteld dat hij stierf, want god nam hem tot zich. Een sabbatsmens, ingewijd in de geheimenissen van God. En dat is ook precies de betekenis van zijn naam: “de ingewijde”.
Dit is niet niks ! Je zult maar een god hebben en er vervolgens doodleuk mee kunnen wandelen ! Er staat in onze bijbel een stukje tekst, namelijk: “…..toen ik kind was, sprak ik als een kind ….” (1 Kor. 13). Ik zou wensen dat ik dat nog steeds zou kunnen doen !
De ontwapenende en verbijsterende logica van een kind is voor mij sowieso tot een verloren woord geworden en wist ik maar waarom ! Ik geef u twee voorbeelden:
Het verhaal van Henoch -verteld door een klein meisje- luidt dan als volgt: “Henoch wandelde met God en ze waren zo druk in gesprek, ze praatten maar en ze liepen maar, dat ze de tijd vergaten. Zoveel hadden ze elkaar te vertellen, dat ze niet merkten hoe ver ze van Henochs huis waren geraakt. Toen, plotseling stonden ze bij het huis van God. Henoch schrok: “O God, ik moet nodig terug”. “Ach,”, zei God, “nu je toch zover bent, Henoch, moet je maar meteen binnenkomen.”
En wat vindt u van het volgende verhaal van een achtjarig jongetje, opgeschreven in een kerkblad dat begint met: “Beste God, let zondag in de kerk a.u.b. even op.
Dan laat ik u mijn nieuwe schoenen zien !”. Daarna komt de volgende tekst:
“Eén van Gods belangrijkste jobs is het maken van mensen. Hij maakt geen grote mensen, alleen baby’s. Ik denk omdat ze kleiner zijn en dus makkelijker te maken. Op die manier hoeft hij zijn kostbare tijd niet te besteden om ze te leren lopen en praten. Dat kan hij gewoon overlaten aan de vaders en moeders.
Gods tweede belangrijke job is luisteren naar mensen die bidden. Er wordt heel wat afgebeden sinds er sommige mensen zijn zoals dominees en zo, die naast hun gebed voor het eten en slapen ook nog op andere tijden bidden. God ziet alles, hoort alles en is overal. Dat houdt hem behoorlijk bezig. Dus moet je hem niet lastig vallen door achter je moeders en vaders rug om dingen te vragen waarvan zij al hebben gezegd dat je ze niet krijgt.
Jezus is de zoon van God. Hij heeft het zware werk gedaan, zoals wonderen doen en proberen mensen iets te leren die niets over God wilden leren. Uiteindelijk kregen ze daar genoeg van en hebben hem gekruisigd. God vond alles wat Jezus had gedaan geweldig en hij zei tegen hem dat hij in de hemel mocht blijven. Nu helpt hij zijn vader bij het luisteren naar gebeden.
Als je niet in God gelooft zul je erg eenzaam zijn. Want je ouders kunnen niet overal met je meegaan, zoals bijvoorbeeld naar een zomerkamp, maar God kan dat wel. Het is goed te weten dat hij bij je is als je bijvoorbeeld bang bent in het donker, of als je niet goed kunt zwemmen en grote jongens gooien je in het diepe. Dat is waarom ik in God geloof.”
Prachtig toch als de ‘godenwereld’ er zo voor je uitziet en je er met het grootste gemak mee kunt omgaan.Terug
5. Machtsblokken en Pinkstergeest
Otto Kroesen
Wie niks kwijtraakt kan het ook nooit terugvinden. Er is weer meer belangstelling van jongeren voor de kerk en voor de christelijke traditie. Op zich een verheugend feit. Maar gaat het om een herontdekking of om een poging om te schuilen onder moeders vleugels? In dat laatste geval is er gewoon een voorhanden traditie en men kan daar weer bij aansluiten. Wie daarentegen iets helemaal kwijt is kan het met oorspronkelijke verwondering en verbazing herontdekken, met een nieuwe boodschap.
In de huidige maatschappij zijn nationale staten steeds minder van belang. Om te overleven moeten ze zich aansluiten bij machtsblokken: China, Rusland, Amerika, of Europa. In Nederland maken wij ons zorgen over rechtsstatelijkheid, maar machtsblokken gedragen zich als blokken beton. Of Europa ook die kant op zal gaan? Het is een beangstigend toekomstbeeld. Er is alle reden de krachten te mobiliseren die dat tegengaan. Maar de vraag is wel of die krachten terugverlangen naar een verleden dat voorbij is, of verlangen naar een toekomst voorbij de machtsblokken, die nog nooit geweest is.
Machtsblokken: is dat de nieuwe trend om zonder de ander, dus zonder tegenspraak, de wereld naar eigen believen en eigen voordeel in te richten? Komen wij weer te leven in de cynische machtsuitoefening van het Romeinse Rijk of van de Egyptische farao’s?
Als dat zo is, is er ook reden het gehoor op nieuwe wijze te openen voor de tegenkrachten van destijds. Als brave burgers hebben we er (sta mij even de veralgemenisering toe) geen idee van hoe aanstootgevend de boodschap van Jezus Christus in die tijd was. Wij zien nooit een echt kruis en denken bij een kruisiging alleen aan het kruis van Christus. In de tijd van het Romeinse Rijk als machtsblok werd er aan de lopende band gekruisigd en naar believen. Het recht stelde daar niet veel bij voor. Dat is in de Bijbel ook te lezen: Pilatus probeert het nog even maar wast zijn handen in onschuld en geeft de meute zijn zin.
Je noemt dus deze gekruisigde Messias God Zoon. Daarmee beroof je de Romeinse keizer zijn waardigheid en titel. Je probeert niet de politieke macht te veroveren, maar leeft eenvoudigweg als een gemeenschap die anders te werk gaat, waarmee je vervolgingen “uitlokt”. De Geest – daar wordt iedereen in ondergedompeld om ongeacht de kosten het nieuwe leven vorm te geven. Mensen staan in brand. Klinkt bekend? Misschien te bekend?
Ik geloof niet dat we aan de dynamiek van de machtsblokken weerstand kunnen bieden als we niet op de een of andere manier iets van die oorspronkelijke gekte oppakken. Dat gaat ons nog bezighouden.